Детали за новата програма за основно образование: За три саати неделно ќе им се скрати седењето во клупите на првачињата
Вкупното време што учениците ќе го потрошат на инструкции изнесува 12 часа неделно. Во споредба со старата програма (15 часа и 20 минути), има намалување на наставата за цели 3 часа.
Со новите наставни програми што ги предлага Министерството за образование и наука првачињата ќе поминуваат помалку време во училиште за цели три часа неделно. Тие сега во просек во клупите се по 17 часа и 40 минути во текот на неделата, а со новата програма во училиште ќе
поминуваат по најмногу 14 часа и 20 минути.
Споени предмети, намален фонд на часови
МОН предлага во текот на неделата учениците од прво одделение да имаат три дена по четири наставни часа, а два дена по 3 наставни часа. Вкупното време што учениците ќе го потрошат на инструкции изнесува 12 часа неделно. Во споредба со старата програма (15 часа и 20 минути), има намалување на наставата за цели 3 часа. Ако на ова се додаде и времето потребно за одмор, вкупното минимално време за престој на учениците од прво одделение изнесува 14 часа и 20 минути и е помало во споредба со старата програма, каде што изнесуваше 17 часа и 40 минути.
Како МОН го постигна ова драстично намалување на времето поминато во училиште?
Според предлог-верзијата за основното образование што МОН ја става на јавна расправа, покрај спојувањето на некои предмети, се планира и намален фонд на часови за мајчин јазик и за математикa. Ако се изгласа новата програма, првачињата ќе имаат два наставни часа помалку по мајчин јазик и еден наставен час помалку по математика.
Според старата програма, првачињата имаа шест часа неделно по мајчин јазик, или 240 минути, а сега ќе имаат четири часа неделно, или 160 минути. Математиката беше застапена со пет часа неделно, а сега ќе биде со четири.
Музичко и ликовно се споени во предметот Уметност, кој ќе биде застапен со 3 часа неделно. Физичко и Англиски остануваат со ист број на часови. Природа и Општество исто така се спојуваат во еден предмет – Светот околу нас, кој ќе се учи три пати неделно.
Мајчин јазик со два часа помалку
Сега првачињата имаат 23 наставни часа неделно, или 920 минути, а со новата програма се планирани 18 часа неделно, или 720 минути за седење во клупа.
Во образложението на МОН за предлог-измените стои дека за мајчин јазик се намалува бројот на програмски подрачја за учење.
- При анализата на досегашните наставни програми по овој предмет е констатирано дека некои цели/содржини од постојните подрачја се прешироки и се повторуваат. Во новиот концепт програмското подрачје слушање и говорење и програмското подрачје изразување и творење се дел од подрачјето комуникација и јазик, со што се обезбедува и помало оптоварување на учениците – пишува во документот.
Неделниот фонд на часови од 6 се намалува на 4 часа неделно.
- Планирано е поради развојните карактеристики на децата и периодот на адаптација во училишната средина, во прво одделение тие временски да се покусо во новата средина, а престојот постепено да се продолжува секоја наредна учебна година. Ова намалување на фондот на часови кореспондира со намалувањето на содржините што ја оптоваруваа претходната програма. Го овозможува и можноста од интегрирање на целите во рамките на предметот, а особено со другите предмети, со што активности на мајчин јазик не се реализираат единствено на тие 4 часа – се вели во образложението.
Првачињата нема да учат да бројат до 100
Промени се предлагаат и за предметот математика. Од МОН утврдиле дека при ревидирањето на постојната наставна програма по математика се забележани низа недоследности во однос на другите наставни предмети што се изучуваат во прво одделение.
- Во наставата по мајчин јазик детето само ги препознава големите печатни букви, а во програмата по математика се забележува заложбата за решавање задачи, што подразбира и пишување на броеви. Скратена е вкупната оптовареност на децата по сите наставни предмети во прво одделение, па така наставата по математика е застапена со 4 часа неделно, наместо 5 часа. Вредно е да се напомене дека новата предлог-наставна програма по математика ги фузира програмските подрачја (теми) од причини што при ревидирањето на претходните забележливо беше нивно повторување – стои во предлог-документот.
Друга новина во новата предлог-наставна програма по математика е дека децата низ игра ги учат броевите до 10, наместо до 20, и бројат најмалку до 20, наместо до 100. Во новата предлог-програма, за да се одбегне пишувањето и за да се почитуваат развојните карактеристики на децата од прво одделение (5-6 години), математичките операции се сведени на ниво на конкретни операции (моделирање, цртање, игра).
- Новата предлог-наставна програма по математика е поедноставена, не поради тоа дали детето на оваа возраст може, туку дали треба да се соочува со поставување повисоки стандарди за изучување математички поими што не се соодветни на неговите развојни карактеристики – пишува во документот.
Наставниот план и програми за прво одделение имаат задача да ги реализираат следниве цели:
- Првото одделение треба да обезбеди сигурен и мирен „премин“ во училишна средина.
- Утврдување на индивидуалното ниво на развој и развојните можности на секое дете.
- Утврдување на потенцијалите, но и афинитетите на секое дете.
- Усвојување на неопходните почетни нивоа на знаења, вештини и способности.
- Поттикнување на љубопитноста.
- Поттикнување на критичкото мислење.
- Развивање на компетенциите за учење, како се учи.
- Поттикнување на самодовербата како услов за самостојна работа.
- Поттикнување на интеракцијата како услов за тимска работа.
- Почеток на интензивна социјализација и поттикнување на саморефлексија и рефлексија за доброто и злото како услов за самоизградба и изградба на одговорен член на заедницата.
- Градење на личниот идентитет и интегритет – почитување на себеси и на сопствените специфики.
- Свесност за припадност кон заедницата, но и почитување на разликите.
- Учење низ игра.