Што му прави топлината на човечкото тело?

Како топлотните бранови убиваат и што можеме да направиме за да се заштитиме од долги периоди на високи температури?

Кој е загрозен?

Бројот на луѓе изложени на екстремна топлина значително се зголеми во 21 век.

Помеѓу 2000 и 2016 година, бројот на луѓе што се изложени на силни топлотни бранови е зголемен за околу 125 милиони, според Светската здравствена организација (СЗО).

Во овој период имаше голем број екстремни случаи, вклучувајќи го и оној во 2003 година, кога како резултат на горештина во Европа загинаа 70.000 луѓе, и вториот во 2010 година, кога дојде до 56.000 смртни случаи за време на 44-дневниот топлотниот бран во Руската Федерација (податоци СЗО).

Постарите лица, доенчињата и децата, бремените жени, работниците што работат на отворено, спортисти и сиромашните повеќе страдаат од топлина, според Светската здравствена организација.

Топлината и телото

Како топлокрвен вид, нашите тела жестоко се борат за задржување на внатрешна температура од околу 37 Целзиусови степени.

Кога температурата од околината се зголемува, телото се обидува да ја ослободи топлината.

- Ако температурата околу нас се задржи подолго време некаде околу здравата внатрешна температура на нашите тела, тогаш станува опасно - вели доктор Даврон Мукхамедиев, координатор за здравје во Меѓународната федерација на Црвен крст и Црвена полумесечина (ИЦРФ).

Топлината го тера срцето да пумпа повеќе крв кон површината на кожата, од каде што топлината се ослободува во воздухот. Ова е причината зошто некои луѓе изгледаат црвеникаво во топла средина.

Симптоми на топлотен удар

1. Главоболка, несвестица и непријатност.

2.Немир и збунетост.

3. Топла, заруменета и сува кожа.

4. Забрзано влошување на степенот на реакција.

5.Забрзан или силен пулс.

6. Температура над 40 Целзиусови степени.

Потење

Ние многу се потиме. Испарувањето за последица има ладење, но ефикасноста на овој механизам е значително намалена ако температурата на околината е иста како и температурата на кожата или е поголема од температурата на кожата.

- Температурите над 37 степени се особено опасни. Дури и во денови кога температурата е над 30 Целзиусови степени, треба да преземеме мерки за намалување на изложеноста на топлина. Влажноста, исто така, игра голема улога, бидејќи кога влажноста е висока, луѓето потешко се потат и се ладат - вели Мукхамадиев.

Последици врз здравјето

Почетната изложеност може да предизвика и отекување и исип на кожата.

- Како што нашите тела повеќе се трудат, така крвните садови се шират и издолжуваат, а течноста може да тече низ нивните ѕидови. Познато е дека тоа предизвикува топлотен едем или отечени стапала, глуждови и нозе, како што тоа се случува со некои од нас - вели британската владина агенција „Јавно здравје“ на Англија.

Мешавина од губење на течности од потење во содејство со понизок крвен притисок може да доведе до посериозни проблеми.

Срцев удар

Ако некое лице е изложено на топлина подолг временски период, се зголемуваат шансите за смртоносни срцеви напади.

Покрај тоа што негативно влијание на кардио-васкуларниот систем, изложеноста на високи температури во подолг временски период може да предизвика и топлотен удар, кој бара итна медицинска интервенција.

Топлотниот удар предизвикува откажување на хипоталамусот, регион на мозокот кој ги контролира функциите на телото, како што се потењето.

Националната здравствена служба, тело кое ги надгледува сите здравствени услуги во Велика Британија, вели: „Топлотните удари настануваат ако телесната температура надминува 40 Целзиусови степени, спречувајќи клетките и телесните системи да функционираат нормално“.

Кога хипоталамусот ќе откаже, тој нè лишува од нашата способност за потење и оттука и контрола на температурата на телото.

Смрт

Секоја година илјадници луѓе од земјите од Индонезија до Мексико умираат поради здравствени проблеми предизвикани од топлина.

- Луѓето можат да умрат за неколку часа ако надворешната температура е повисока од 38-42 степени со висока влажност, кога телото не може да се навикне на овие услови - вели Мукхмадиев.

Намалување на времето поминато во активности на отворено, земање вода и чести одмори може да помогне телото да закрепне брзо.

- Смрт и хоспитализација од топлина може да се случи многу брзо (истиот ден) или да има одложено дејство (неколку дена подоцна) и како резултат на тоа има забрзана смрт или болест, кај веќе претходно нарушено здравје, особено во првите денови на топлотниот бран - велат од СЗО.

Како да се справите со топлотниот бран

• Избегнувајте топлина: тргнете се од сонце и не излегувајте меѓу 11 и 15 часот (најтоплиот дел од денот), ако сте чувствителни на дејството на топлината.

• Разладете ги просториите со помош на ролетни или рефлективен материјал на прозорците.

• Туширајте се со ладна вода.

• Пијте многу течности и избегнувајте прекумерен внес на алкохол – водата, млекото со малку масти, чајот и кафето се добри опции.

• Носете широки алишта што ве ладат, капи и очила за сонце ако сте на отворено.

Отпорност

Деструктивниот потенцијал на топлотните бранови е добро документиран и многу градови и заедници почнаа да развиваат акциони планови.

Но, се чини дека и човечкото тело може да работи на решение.

Тим од истражувачи на Универзитетот „Харвард“ ги проучувал смртните случаи предизвикани од топлина во 105 американски градови помеѓу 1987 и 2005 година и заклучил дека ризикот од смрт од топлина значително се намалил.

- Населението со тек на времето станало поотпорно на топлина - заклучуваат авторите.

Но, ризиците сè уште не се целосно исчезнати.

- Зголемувањето на просечните температури за 2,8 Целзиусови степени ќе доведе до дополнителни 1.907 смртни случаи по лето во сите градови -  предупредува студијата.

Подобро да се спречи отколку да се лекува

Користејќи здрав разум, човекот може да ги намали здравствените ризици предизвикани од топлина.

- Општо земено, не е препорачливо да се остане надвор повеќе од два до три часа на многу високи температури. Важно е да често да правите паузи во сенка, особено помеѓу 10 и 17 часот - вели Мукхамадиев.