Слепите луѓе знаат за изгледот на животните повеќе отколку што мислиме

Слепите луѓе знаат за изгледот на животните повеќе отколку што мислиме

Подготвил: Тамара Гроздановски

Лектор: Ивана Кузманоска

Возрасните луѓе што се родени со слепило имаат богато сознание за изгледот на животните иако никогаш немале можност да ги видат, покажуваат новите истражувања.

Искуството од прва рака не е единствен начин за целосно да се разбере како изгледа и функционира светот што нè опкружува.

- Искуството со кое располага личноста која со свои очи го запознала светот не е единствен начин за да се разбере светот. Посуштинско прашање е како го знаеме она што го знаеме - објаснува Џуди Ким, доцент на Универзитетот „Џон Хопкинс“.

Човечката интуиција во повеќето случаи е таква што не можеме да го знаеме она што не можеме да го видиме, но ова е побиено од постарите истражувања што покажуваат дека слепите луѓе ги познаваат боите и светлината. Резултатите од овие истражувања покажуваат дека слепите луѓе едноставно подобро ги помнат вербалните информации, како што е, на пример, изјавата дека „фламингото е розово“.

слепи
Фото: Shutterstock

Новото истражување се занимавало со испитување на 20 слепи лица и 20 лица чиј вид бил во ред. Од испитаниците се барало животните што ќе ги изберат да ги редат по големина (од најмало до најголемо) и по висина. Исто така, тие имале задача да ги категоризираат животните според нивната форма, текстура и боја, а од формираните групи да ги издвојат оние што се разликуваат по форма и да се избере кој тип на кожа го има животното, односно дали нилскиот коњ има пердуви, крзно, кожа или крлушки?

Резултатите покажале дека и двете групи (и слепите и оние што гледаат) на сличен начин ги класифицираат животните и се согласуваат околу тоа што е исто, а што различно во групирањето на животните. На пример, испитаниците изјавиле дека делфинот е сличен на ајкулата, а мрзливците се слични на гризли-мечките по крзното. 15 од 20 слепи луѓе и 19 од 20 луѓе што гледаат изјавиле дека слоновите се поголеми од носорозите.

На луѓето што гледаат им било лесно да ги класифицираат животните во групи според боите (бела, розова, црна, црно-бела, кафеава и сива), додека на слепите луѓе ова им претставувало најголем проблем. Ситуацијата била обратна со формите - сите слепи испитаници на сличен начин и брзо ги класифицирале животните според формата, додека на испитаниците што се потпирале на видот им било тешко да објаснат и да најдат зборови за оваа класификација. Тие воопшто не се согласувале.

Стратегијата што ја користеле слепите испитаници за одредување на биолошките карактеристики е слична на онаа што ја користат и научниците и таа е најдобра кога станува збор за одредување на текстурата на кожата и формата, но лоша кога станува збор за боите. Многу бели животни се различни - лебедот, поларната мечка и овцата. Резултатот е дека слепите луѓе градат побогати и поточни идеи за изгледот засновани на заклучоци.

Сосема е точно дека нашите сетила ни даваат директни искуства и најточни информации за светот околу нас. Сепак, истражувањата покажуваат дека знаењата што ги стекнуваме врз основа на вербално пренесени податоци може да бидат попрецизни и повистинити од она што го гледаме, објаснува професорката по психологија и невронаука Марина Бедни.

И слепите испитаници и оние што гледаат живеат во урбанизирани средини, така што дивите животни им се недоволно познати и на едните и на другите. Целото знаење што го имаме за нив е дел од културата, истата таа култура на која ѝ припаѓаат и слепите луѓе и луѓето што гледаат.