За жителите на Естонија геномските тестови наскоро може да станат вообичаени како мерењето крвен притисок. Земјата ја почна првата фаза од генското тестирање и информирање, спонзорирано од државата, со кое ќе им се помогне на жителите да го намалат ризикот од болести врз основа на нивната ДНК. Ако експериментот помине добро, можно е други земји со национализиран здравствен систем да го направат истиот чекор.


 
Иницијативата беше поведена на 20 март, а целиот процес ќе почне со тоа што 100.000 од вкупно 1,3 милион жители на оваа земја ќе добијат информации за нивниот генски ризик за одредени болести. Генските информации од проектот најпрвин ќе бидат испратени кај матичните лекари за да можат пациентите да добијат совети за тоа што всушност значат нивните резултати и како би можеле подобро да го адаптираат нивниот животен стил за да ги избегнат болестите. Според соопштението од Институтот за геномика при Универзитетот „Тарту“, земјата планира на крајот да понуди бесплатно генско тестирање за сите жители.

Естонија не е единствената земја што нуди бесплатни или евтини генски тестирања за мнозинството свои жители. Националната здравствена служба во Велика Британија исто така нуди вакви услуги, но често само за да им помогне на лекарите во дијагностицирањето на некои болести, а не за да им помогне на пациентите да ги спречат тие болести. Исто така, пациентите во Британија сѐ уште мора да платат такса за лабораториските испитувања.

Не е изненадување што Естонија е меѓу првите земји што се адаптираат на модерните трендови бидејќи оваа мала земја секогаш е современа. Земјата има своја програма за биобанка уште од 2000 година, воспоставена со цел здравството да биде уште поперсонализирано. Естонија, исто така, е првата земја што одржа избори преку интернет, првата што понуди интернет-жителство за кој било човек од светот и меѓу првите што предложи национална криптовалута. Додавањето на генетиката во здравствената програма спонзорирана од државата може само да понуди модел за подобар начин на користење на генетиката за добро здравство.

Во многу земји добивањето генски информации покрај здравствените совети е многу потешко. Според американскиот Национален институт за здравство, осигурителните компании немаат добри системи за да се процени дали се покриени генските тестови. Тоа значи дека пациентите може и да не знаат дали можат да си дозволат генско тестирање додека не го добијат, дури и ако истото е препорачано од нивните лекари. Наместо тоа, пациентите може да се свртат кон поевтиниот и полесниот метод на тестирање од дома - нема закажување, возење, чекање, само плукате во мал сад, го испраќате и добивате резултати. Сепак, тие тестови не вклучуваат експертиза на генски советник, кој може да помогне одредено лице да разбере како некои мутации може да влијаат врз ризикот од развивање некоја болест. Исто така, постојат сомнежи дека некои компании ги користат генските податоци за истражувања на начини кои клиентите не ги разбираа. Има и сомнежи дека некои алатки за тестирање може да дадат неточни или резултати што водат во погрешна насока.

Споредете го сето ова со естонскиот систем. Иако некои експерти предупредуваат дека бесплатните совети може беспотребно да го вклучат алармот, тоа што резултатите му се даваат на пациентот од страна на лекар значи помала шанса за дезинформирање и непотребна паника отколку кога би пробале сами да ги интерпретираат резултатите.

Дополнително, благодарение на естонскиот закон за истражување на човековите гени од 1999 година, сите генски податоци му припаѓаат на донорот. Естонците можат да изберат во кои истражувања ќе учествуваат и наскоро ќе можат на интернет да видат кои истражувања ги користеле нивните податоци.