Диносауруси. Сите сме слушнале за тие неверојатни праисториски животни кои некогаш чекореле на нашата планета. Она што не го знаеме е како тие исчезнале од лицето на Земјата. За да ја откриеме мистеријата, потребно е прво да се вратиме наназад се до времето на нивното појавување.



На почетокот на Мезозојската ера, климата на Земјата била мошне сува и топла. Се појавиле видови на влечуги кои со текот на времето развиле нозе и колкови така што успеале да одат исправено на задните екстремитети: ваквите влечуги всушност претставувале првобитни диносауруси. Во текот на периодите Јура и Креда климата драстично се менувала па така низ светот еволуирале различни видови диносауруси. Овие суштества владееле со Земјата скоро 160 милиони години.

Крајот на Мезозоикот го означил и крајот на ерата на диносаурусите. Пред 65 милиони години oгромен астероид, кој при судар со помал објект се распарчил во главниот астероиден појас меѓу планетите Марс и Јупитер, удрил во Земјата, по што започнало изумирањето на диносаурусите. Астероидот со дијаметар од 7-10 километри и брзина од 11 километри во секунда направил огромна дупка на Земјината површина. Доказ за оваа теорија е кратерот, широк околу 200 км, во непосредна близина на мексиканскиот полуостров Јукатан. Поради експлозијата, атмосферата се исполнила со прашина која ја спречувала сончевата светлина да стигне до Земјата и ги заробила ултравиолетовите зраци, по што дошло до загревање на планетата. Овај потрес на Земјината кора бил милијарда пати посилен од атомската бомба која е фрлена над Хирошима за време на Втората Светска војна. Ударот предизвикал земјотреси, цунами, како и серија на силни вулкански ерупции.

Покрај моменталните последици, нашата планета претрпела и долготрајни промени. Прашината во атмосферата предизвикала кисели дождови и забрзан ефект на стаклена градина. Како резултат на тоа, голем број растенија изумреле, а истото се случило и со сите животни чиј опстанок зависел од растенијата. На овај начин дошло до изумирање на диносаурусите заедно со останатите видови на гигантски рептили и морски без’рбетници. Сепак, некои видови птици и цицачи, како поситни, со помалку потреба за храна и поприлагодливи, успеале да ја преживеат катастрофата.

Иако постојат повеќе теории за исчезнувањето на диносаурусите како разни болести, труење од растенија и изумирање поради изгладнетост, оваа е единствената теорија која што е докажана и поддржана од научниците ширум светот.

А нам ни преостанува да се запрашаме: дали денеска би биле тука доколку тој гигантски астероид ја разминеше Земјата?!



Извори:
“Диносауруси” – Џон Лонг ; За македонско издание – Просветно дело АД Скопје 2008
“Визуелна Енциклопедија на Земјата – Мајкл Алаби” ; За македонско издание – Просветно дело АД Скопје 2009

Подготвила:
Ангела Горјанов, студент на насоката ГИС, Институт за географија / iGeo