Забранетата зона околу Чернобил можеби е недостапна за луѓето, но од експлозијата на реакторот број четири во нуклеарната централа пред речиси 40 години другите форми на живот не само што се населиле таму, туку преживеале, се приспособиле, па дури се чини како да напредуваат.
Дел од тоа може да се должи на отсуството на луѓето, но за еден организам, јонизирачкото зрачење што останало во околните структури на реакторот може да претставува предност.
Прилепена за внатрешните ѕидови на една од најрадиоактивните згради на Земјата, научниците откриле чудна црна габа која живее на свој начин.
Габата се вика „Cladosporium sphaerospermum“ и некои научници сметаат дека нејзиниот темен пигмент, меланин, ѝ овозможува да ја користи јонизирачката радијација на сличен начин како што растенијата ја користат светлината за фотосинтеза. Овој механизам се нарекува дури и радиосинтеза.
Но, она што е навистина необично кај овој вид габа е тоа што, иако е докажано дека габата напредува во присуство на јонизирачка радијација, никој не успеал да утврди како или зошто. Радиосинтезата е теорија која тешко би се докажала.
Мистеријата започнала кон крајот на 90-тите години, кога тим воден од микробиологот Нели Жданова од Украинската национална академија на науките започнал теренско истражување во забранетата зона на Чернобил за да открие каков живот, доколку воопшто има, се наоѓа во околината на уништениот реактор.
Истражувачите биле изненадени кога откриле цела заедница на габи, документирајќи неверојатни 37 вида. Значајно е дека овие организми обично биле црни, богати со пигментот меланин. C. sphaerospermum доминирал во примероците и покажал едни од највисоките нивоа на радиоактивно контаминирање.
Она што следувало ја зголемило интригата.
Радиофармакологот Екатерина Дадачова и имунологот Артуро Касадевал, двајцата од Колеџот за медицина „Алберт Ајнштајн“ во САД, воделе научници кои откриле дека изложувањето на C. sphaerospermum на јонизирачка радијација не ја оштетува габата на начин на кој би ги оштетило другите организми.
Јонизирачката радијација претставува емисии на честички доволно моќни да ги исфрлат електроните од нивните атоми, претворајќи ги во јонски форми.
На хартија звучи безопасно, но во практика јонизацијата може да ги распарчи молекулите, да ја наруши биохемиската реакција и дури да ја уништи ДНК. Тоа не е добро за човекот, иако се користи за уништување на клетките на ракот, кои се особено чувствителни на ефектите на радијацијата.
Сепак, C. sphaerospermum се чинел необично отпорен и дури подобро растел кога бил изложен на јонизирачка радијација. Други експерименти покажале дека радијацијата го менува однесувањето на меланинот во габата, интересно набљудување што заслужува понатамошно истражување.
Габата, и други слични видови, изгледале како да ја користат јонизирачката радијација и да ја претвораат во енергија, при што меланинот извршува функција слична на хлорофилот кој ја апсорбира светлината. Истовремено, меланинот дејствува како заштитен штит против штетните ефекти на радијацијата.
Целта на тој експеримент не била да се демонстрира радиосинтезата, туку да се испита потенцијалот на габата како радијациска заштита за вселенски мисии. Но, и по овој експеримент, и понатаму не се знае што точно прави габата.
Она што истражувачите засега го знаат е дека оваа црна габа прави нешто паметно со јонизирачката радијација за да преживее и можеби дури да се размножува на место премногу опасно за луѓето - доказ дека животот навистина наоѓа начин.
Извор:
Science Alert
Фото:
Atlasmicologia.blogspot.com