Ако понекогаш чувствувате дека „одите по мермер“ и имате постојана болка во предниот дел од стапалото, можеби имате состојба наречена Мортонов невром.
Познат и како интердигитален невром, Мортоновиот невром е бениген (неканцероген) тумор на нерв. Всушност тоа не е тумор, туку поточно претставува задебелување на ткивото што го опкружува дигиталниот нерв, нерв што ги инервира дисталните анатомски делови од прстите. Ова задебелување може да доведе до различни нивоа на болка или непријатност во предниот дел од стапалото, што може да ја ограничи вашата способност за извршување одредени активности.
Предниот дел од стапалото има 14 фаланги (коски на прстите) и пет метатарзални коски (коски што го поврзуваат предниот дел од стапалото со средниот дел од стапалото). Просторите помеѓу основите на метатарзалните коски, познати како интерметатарзални простори, се дел од предниот дел од стапалото.
Нервите што даваат чувство на дел од вашите прсти се нарекуваат медијални и латерални плантарни нерви. Овие нерви патуваат по долниот дел од стапалото и се разгрануваат додека се приближуваат до крајните делови од прстите.
Нервните гранки во предниот дел од стапалото на ниво на метатарзалните коски се нарекуваат заеднички дигитални плантарни нерви.
Во интерметатарзалниот простор, заоблените краеви на метатарзалните коски се поврзани едни со други со лигаменти наречени трансверзални метатарзални лигаменти. Заедничките дигитални плантарни нерви на дното на стапалото минуваат под овие лигаменти.
Мортоновиот невром најчесто се развива во пределот помеѓу третиот и четвртиот прст на ногата - третиот интерметатарзален простор - обично како одговор на иритација, траума или прекумерен притисок. Може да се развие и во вториот интерметатарзален простор (пределот помеѓу основата на вториот и третиот прст), иако ова е поредок ентитет.
Причина
Точната причина за Мортоновиот невром не е позната, но тековните истражувања сугерираат дека веројатно е резултат на компресија, односно притисок на вообичаените дигитални плантарни нерви. Компресијата на нервот може да предизвика оток и да предизвика формирање на абнормално ткиво во и околу нервот.
Симптоми
Нормално, нема надворешни знаци на Мортонов невром, како што се грутка или промена на бојата на кожата.
Најчести симптоми се следниве:
Постојано печење или остра болка во предниот дел од стапалото може да зрачи (се шири) во прстите, особено за време на активности како трчање или одење. Ноќната болка е ретка.
Пациентите често го опишуваат чувството како дека имаат камче или мермер под предниот дел од стапалото додека одат.
Болката е обично помеѓу основата на третиот и четвртиот прст, но може да се појави и помеѓу вториот и третиот прст.
Може да има вкочанетост или непријатно трнење во прстите.
Спринтерите може да чувствуваат болка додека тргнуваат од почетната блокада.
Проблемите со носењето на обувките се чести.
Чевлите со високи потпетици можат да ја влошат состојбата.
Тесните чевли, исто така, ја влошуваат оваа состојба со компресирање на коските на прстите и стискање на нервот.
Физикален преглед и евалуација
Процена на кожата на стапалото и глуждот за знаци на прекумерен притисок (области кои се болни на допир).
Проверка на положбата на прстите и стапалото, за најчести и вообичаени деформитети кои исто така можат да предизвикаат болка во предниот дел од стапалото.
Притисок врз просторите меѓу прстите за да се обиде да се одреди специфичното место на болката.
Процена на опсегот на движење на зглобовите на прстите, како и на другите зглобови, за да се види дали има иритација, што може да укажува на артритис или воспаление на зглобовите како причина за болката.
Може да бидат потребни нативни РТГ-графии за да се исклучи стрес-фрактура или артритис на зглобовите што ги спојуваат прстите на стапалото. Во одредени случаи може да бидат потребни и други испитувања, како што е МРИ или КТ, но тоа често не е потребно во оваа ситуација.
Третман
Нехируршки третман
Почетното лекување на Мортоновиот невром обично вклучува едно или повеќе од следниве:
•Промени во обувките. Избегнувајте високи потпетици и тесни чевли; изберете пошироки чевли со пониски потпетици и мек ѓон. Ова им овозможува на коските да се шират и може да го намали притисокот врз нервот, давајќи му време да заздрави.
•Ортози. На вашите чевли може да се додадат приспособливи влошки за чевли и метатарзални влошки/шипки. Тие можат да помогнат во ублажување на иритацијата со промена на локацијата на силите на предниот дел од стапалото и одвојување на коските, што го намалува притисокот врз невромот.
•Инјекција. Една или повеќе инјекции на кортикостероиден лек можат да го намалат отокот, а со тоа и воспалението на нервот, носејќи одредено олеснување.
•Алтернативни терапии. Може да се дискутираат третмани како што се екстракорпорална терапија со ударни бранови, радиофреквентна аблација и други нестероидни инјекции, но моменталните податоци за ефикасноста на овие третмани се неубедливи. Студиите покажаа дека многу луѓе можат да постигнат трајно олеснување со комбинација од модификации на носењето обувки, ортози, антиинфламаторни лекови (на пр., ибупрофен или напроксен) и/или инјекции со кортикостероиди.
Хируршки третман
Доколку вашите симптоми не се подобрат или ако се вратат по нехируршки третман, вашиот хирург може да препорача операција за:
•Отстранување на заболениот дел од нервот или
•Ослободување на ткивото околу нервот
Операцијата често се смета за најсигурна форма на третман за Мортонов невром, при што многу студии покажуваат стапка на успех од 80 до 95 %. Постојат неколку хируршки техники за лекување на Мортонови невроми и е докажано дека даваат слични резултати. Периодот на закрепнување по операцијата на Мортоновиот невром е краток.
Прогноза
Конзервативните мерки, како што се промените во обувките, модификацијата на активностите и додавањето ортози, можат да обезбедат одреден степен на олеснување кај околу 50 % од пациентите. Инјекциите со кортикостероиди се чини дека обезбедуваат успешно олеснување од Мортоновиот невром во околу 50 % од случаите. Хемиската аблација на нервот и радиофреквентната аблација, исто така, имаат добра стапка на успех, при што 70 до 80 % од пациентите забележуваат подобрување по овие интервенции. Хируршката интервенција со неуректомија (отстранување на дел од нервот) или декомпресија на нервот има највисока стапка на успех, при што повеќето студии известуваат за стапка на успех од 80 до 95 %. Дури и по успешен хируршки третман, можно е Мортоновиот невром да се врати, односно да рецидивира. Приближно 5 до 20 % од пациентите може да имаат враќање на симптомите и да им треба дополнителен третман. За среќа, повторната операција за повторување на Мортоновиот невром има слична стапка на успех како и првичната операција (80 до 95 %).
Автор: Корнелија Ѓорѓиеска, специјалист по ортопедска хирургија