X
 26.09.2019 Култура

Бајките на браќата Грим никогаш не биле наменети за деца

Народните приказни се стари колку и самата човечка цивилизација. Синтеза на усното и напишаното, фузија на различни верзии од истата приказна. На пример, приказната за Пепелашка се појавила во античка Кина и во антички Египет. Деталите во раскажувањето се менуваат врз основа на културното потекло на раскажувачот. Во Египет обувките биле направени од црвена кожа. Приказната за Пепелашка што се појавува во собирачката колекција на Јакоб и Вилхелм Грим, првпат објавена во 1812 година, може да ги шокира сите оние на кои им е позната само денешната верзија во која слугинката се претвора во принцеза.

Во раскажувањето на браќата Грим, хероината се вика Ашенпутел, а нејзините желби не ги остварува нејзината кума-самовила, туку ги остварува дрво од лешник што расте на гробот од нејзината мајка, кое таа го наводнува со нејзините солзи. Кога принцот ќе дојде да ја побара девојката на која ѝ припаѓа чевелот (кој е златен, а не од стакло), една од нејзините сестри си го отсекува прстот за да може да го облече чевелот, а другата си ја отсекува петицата. На крајот од приказната венчавката на Пепелашка со принцот вклучува две птици, кои наместо весело да ѝ пеат на Пепелашка, им ги колваат очите на сестрите.

Она што браќата Грим го објавиле стана најпознатата збирка на фолклор-приказни во светот. „Бајките на Грим“ се приказни што го дефинираат детството. Како и да е, Грим ја создале збирката како академска антологија за научници од германската култура, а не како колекција на приказни за добра ноќ за младите читатели.

Среде политичка и социјална турбуленција на Наполеонските војни (1803-1815), како што Франција ја освоила германската земја, Јакоб и Вилхелм биле водени од национализмот и потребата да ја истакнат својата татковина и наследство. Тие биле инспирирани од германските автори и филозофи кои верувале дека најчистите форми на културата, оние што ја поврзувале заедница, можат да се најдат во приказни споделени од генерација на генерација. Раскажувањето на приказните ја искажувало суштината на германската култура и потсетувало на духот и основните вредности на народот. Барајќи ги усните традиции на Германија, браќата се обидоа да ги заштитат од исчезнување.

Како Пепелашка и многу други ликови од нивните народни приказни, и приказната на Јакоб и Вилхелм Грим е слична - сиромашни деца што подоцна стануваат богати. Во 1796 година, неколку дена по 11. роденден на Јакоб, нивниот татко починал ненадејно од пневмонија, носејќи го семејството со шест деца на работ на егзистенција. Две години подоцна браќата го напуштаат домот за да одат во средно училиште во Касел, привилегија што им ја овозможила нивната тетка. Браќата ги делеле истите вредни работни навики, учејќи и по 12 часа на ден.

По дипломирањето Јакоб се преселил во Марбург во 1802 за да студира право на универзитет; Вилхелм му се придружил една година подоцна. Повеќето студенти од побогатите семејства добиле стипендија, но драстичната промена на Грим во финансиите и социјалниот статус значела дека тие треба да си платат за образованието. Но, оваа ситуација подоцна се покажала како добра.

Браќата се запишале на универзитет со намера да ги следат стапките на нивниот татко во правните и државните служби. Но подоцна откриле струка што ги дефинирала нивните животи и нивното општество.

braka

Наоѓање на народните приказни


Фридрих Карл фон Савињи, професор на Универзитетот во Марбугр, бил тој што го побудил интересот кај браќата за германската историја и литература и за новото поле во филологијата, проучување на јазикот во историските текстови. Професорот ги запознал браќата со неговиот научен круг, во кој биле Клеменс Брентано и Ахим фон Арним, германски писатели под влијание на Јохан Готфрид фон Хердер, филозоф кој повикувал на повторно откривање и зачувување на волкспоези, народната поезија.

Во 1805 година Јакоб работел како асистент на Савињи, собирајќи документи за германски обичаи, право и литература. Во тоа време браќата си испраќале писма додека биле разделени, па Јакоб му напишал на Вилхелм дека сака да го посвети својот живот на проучување на германската книжевна историја.

Арним и Брентано објавиле збирка стари германски народни песни, а Брентано, сакајќи да ги продолжи неговите филолошки дела, ги замолил браќата да му помогнат во барањето на народните приказни. Браќата пронашле текстови во книгите, но се фокусирале и на усните традиции, барајќи раскажувачи. Повеќето од нив биле жени, од кои едната, Доротеја Вајлд, подоцна се омажила за Вилхелм. Лицето што најмногу придонело во колекцијата на браќата Грим била Доротеја Пирсон Вихман, чиј татко поседувал позната гостилница во близина на Касел. Таа споделила многу приказни што ѝ ги кажувале патниците.

Среќен крај

Брентано не ги искористил 54-те приказни што Јакоб и Вилхелм му ги испратиле во 1810 година, а Арним ги поттикнал да објават своја колекција. Објавена во 1812 година, книгата „Приказни за децата и домаќинствата“ не доживеала успех веднаш. Но, последователните публикации на браќата, два тома германски легенди и една книга за раната германска книжевна историја, го зацементирале угледот на браќата како иновативни научници од оваа област.

Во период од 40 години биле објавени седум изданија од збирката народни приказни. Конечното издание, објавено во 1857 година, е најпознато и особено се разликува од првото во стилот и содржината. Браќата тврделе дека ги собрале приказните со „точност и вистина“, без сами да додадат детали. Во подоцнежните изданија Вилхелм ја проширил оригиналната пократка проза и ги модифицирал дејствата за да ги направи некои делови што биле темни и трагични подостапни за децата.

Од 1815 година во книгите биле додадени илустрации. Приказните во првото издание биле поверни на усната традиција отколку приказните во последното издание, кои заедно со адаптациите на Вилхелм понудиле политературен пристап.

Браќата Грим не планирале да објавуваат книга за народните приказни. Тие сакале да ја воскреснат германската усна традиција, но во тој процес на крај создале збирка приказни.

Како филолози, собирачи, истражувачи и уредници, браќата помогнале во воспоставувањето на методологијата за собирање и документирање на фолклорот. Нивниот пионерски, научен пристап го сменил текот на историската лингвистика, поставувајќи стандард достоен за имитација.
Подготвил: Тамара Гроздановски

Издвојуваме

Слични вести од Fakulteti.mk

Култура