Долго време се сметаше дека се потребни само 21 ден за да се формира навика. Барем така тврдел пластичниот хирург Максвел Матц во својата книга „Психо-сајбернетика“ од 1960 година. Тој забележал дека неговите пациенти имале потреба од приближно три недели за да се навикнат на својот нов изглед по операцијата. Иако неговата забелешка никогаш не била поткрепена со формално истражување, идејата за „21 ден“ се вкоренила длабоко во популарната култура.

Меѓутоа, процесот на формирање навики е далеку посложен.

Со векови, навиките и нивното формирање не биле тема на сериозни научни истражувања. Дури во 2009 година едно влијателно истражување го поби митот за 21 ден, покажувајќи дека за создавање нова навика најчесто се потребни од 18 до 254 дена. Во просек, на испитаниците им биле потребни 66 дена за доследно да вклучат една од трите нови секојдневни активности: јадење овошје со ручек, пиење вода за време на ручек или трчање 15 минути пред вечера.

Исто така, истражувањето покажало дека повторувањето е клучно.

Сепак, некои навики се полесни за усвојување од други. Истражување од 2012 година утврдило дека едноставни дејства, како пиење вода, побрзо се претвораат во автоматизирана навика во споредба со посложени рутини, како редовно вежбање. Слични резултати покажало и истражување од 2015 година, според кое новите членови во салите за вежбање морале да вежбаат барем четирипати неделно, шест недели по ред, за да создадат стабилна навика за вежбање.

Па, како најефективно да се изгради навика?

Најважниот елемент е доследноста. Кога некоја рутина се повторува секој ден и во ист контекст и во исто време, на исто место или со исти луѓе, шансите за нејзино усвојување значително се зголемуваат. Истражување од 2016 година покажа дека визуелните или физичките потсетници (т.н. „сигнали“) имаат многу посилен ефект од писмените или електронски потсетувања.

Наградите можат да помогнат, но само ако се моментални. Професорката по психологија Филипа Лали од Универзитетот во Сари, Англија, вели дека наградите се најефикасни кога се добиваат за време на активноста, а не потоа. Во едно истражување од 2014 година учесниците што слушале аудиокниги додека биле во сала за вежбање оделе 51 отсто почесто отколку контролната група која немала ваква стимулација.

Конечно, доследното повторување и поврзувањето со специфични сигнали доведува до создавање трајни навики. Иако тоа најчесто трае подолго од 21 ден, не значи дека навиката нема да се воспостави дури и ако се потребни неколку месеци.

Извор: Mymodernmet.com
Фото: Freepik