„Интрасексуална конкуренција“ е термин што го користат еволутивните психолози за да ја опишат конкуренцијата помеѓу лица од ист пол за ресурси што го зголемуваат репродуктивниот успех. Сепак, конкурентските стратегии се разликуваат во зависност од полот. Ова е така затоа што видот на конкуренција што им оди во прилог на мажите е различен од оној што им оди во прилог на жените.
Според теоријата за сексуална селекција, оваа разлика е мотивирана од фактот дека мажите инвестираат помалку во потомство од жените, но се изложени на поголем ризик од целосен неуспех во репродукцијата, особено ако не можат да го демонстрираат својот статус и доминација - и двете се привлечни за жените бидејќи сигнализираат добра генетика и способност да се грижат и да го заштитат потомството. Мажите, исто така, се соочуваат со помал ризик за нивното потомство (и репродуктивен потенцијал) од вклучување во физичка конфронтација. Така, тие имаат поттик да фаворизираат директна, агресивна конкуренција со други мажи.
Сепак, жените имаат поголема веројатност од мажите да се репродуцираат и помала веројатност да имаат корист од директните и опасни форми на конкуренција. Како резултат на тоа, машката конкурентност е повидлива, а мажите затоа се сметаат (буквално) за поконкурентен пол. Сепак, истражувањата покажаа дека под површината, конкуренцијата меѓу жените „беснее“ и во одредени контексти може да биде пожестока од машката верзија.
Жените го вршат поголемиот дел од грижата за потомството, што бара обезбедување конзистентни ресурси во текот на долг период. Конкуренцијата за овие ресурси е почеста, а резултатите се позначајни за жените отколку за мажите, чиј интерес за негување на потомството може да биде помалку итен и постојан со текот на времето. (Жената мора да инвестира најмалку девет месеци во донесувањето на своето генетско потомство на свет; мажот треба да инвестира неколку минути за таа цел). За мажите, откако ќе се спарат, работата е, во извесна смисла, завршена. За жените, таа само што започнува.
Успех и висок статус
Еволутивните психолози откриле дека успехот во парењето е зголемен за мажите со постигнување повисок статус, додека жените имаат поголема корист од обезбедувањето физички и социјални ресурси релевантни за грижата за потомството, како што се здрава храна, безбедни територии и социјална поддршка. Конкуренцијата за вакви ресурси е потешка за набљудување и проучување.
Неодамнешен труд (2023) во списанието „Природа“ се стреми да го истражи скриениот свет на индиректната интрасексуална конкуренција меѓу жените. Авторите регрутирале 596 учесници, од кои секој морал да биде и во брак и родител (возраст = 25-45), од три различни земји. Потоа, од учесниците било побарано да ги проценат реакциите на познати лица од ист пол на над 20 различни сценарија, секое вклучувало различен ресурс или позитивна карактеристика што треба да биде корисна за жените (храна, безбедност) или мажите (статус, сила). Од учесниците било побарано да наведат како повеќето лица од нивниот пол би реагирале на лице од ист или различен пол кое е во неговите 30-ти години, е во брак и има деца.
Истражувачите сметале дека лицата од ист пол би имале поголем пристап до информации за луѓе на слична возраст од нивниот пол и семеен статус. Резултатите покажале дека, генерално, негативните реакции на предностите на машките ресурси биле повисоки и кај мажите и кај жените. Покрај тоа, значително повеќе учеснички изјавиле дека жените на кои им недостига одреден ресурс би се чувствувале негативно кон жените што го имале токму тој ресурс, отколку што тоа било случај кај машките учесници.
Асиметрија на ресурсите
Оваа женска тенденција да пријавува поголема негативност кон друго лице од ист пол се однесува на повеќе видови ресурси, вклучувајќи моќна позиција на работа, физичка привлечност, родители кои помагаат, влијателен член на заедницата, многу енергија и одлично здравје, живеење во убава куќа, поддржувачки сопруг, смиреност, консумирање храна со висок квалитет.
Истражувачите ја забележале можноста дека оваа разлика може да се објасни со општа тенденција кај жените кон негативни евалуации. Експертите откриле дека значително помалку учеснички изјавиле дека жените на кои им недостига одреден ресурс би се чувствувале негативно кон мажите со токму тој ресурс. Генерално, мажите биле понегативни од жените. И додека мажите се покажале како генерално понегативно настроени во однос на истите ресурсите кај спротивниот пол, жените биле понегативни во таа насока кон истиот пол.
Со други зборови, жените имаат тенденција да реагираат понегативно од мажите на асиметријата на ресурсите (некој има нешто што таа го сака, но го нема) меѓу нивните истополови врснички, но не и меѓу другите врсници. Жените не се ниту покритични ниту почувствителни од мажите во однос на тоа да имаат помалку од другите. Напротив, тие се чувствителни ако имаат помалку од другите жени.
Овие резултати сугерираат дека барем во однос на 25-45-годишните лица во брак со деца, интрасексуалната конкуренција за ресурси е пожестока кај жените отколку кај мажите.
Извор: psychologytoday.com
Фото: Freepik