Ако прашате пријател кој зборува повеќе јазици кој јазик го смета за поемотивен, одговорот обично би бил неговиот мајчин јазик - оној што го користел додека растел и веројатно сè уште го користи дома. Ова не значи дека не е способен да изразува емоции на друг јазик, но постои јасна врска помеѓу мајчиниот јазик и посилниот емоционален израз.

Ова има голема врска со тоа каде и како учиме јазик. Нашиот мајчин јазик, кој лингвистите го нарекуваат Л1, обично се стекнува во емоционално наелектризирани средини од детството и семејството. Вторите јазици, познати како Л2, често се учат во понеутрални контексти, како што се училиштата и институциите, што ги прави помалку емоционално интензивни.

Истражувањата покажале дека оваа разлика во емоционалниот интензитет може да влијае и врз нашето носење морални одлуки - двојазичните лица имаат тенденција да носат различни одлуки во зависност од тоа кој јазик го користат.

Во нивниот Л1 тие носат повеќе деонтолошки одлуки (што значи дека се придржуваат кон одреден сет на етички правила или должности). Меѓутоа, во Л2 нивните избори се често порационални и имаат цел да ја максимираат благосостојбата за најголем број луѓе.

Овој феномен е познат како ефект на морален странски јазик.

Јазикот влијае врз моралните одлуки

Во една студија истражувачите собрале податоци од 204 шпански говорители кои почнале да учат англиски јазик по тригодишна возраст во образовни средини, како што се училишта или приватни јазични центри. Биле замолени да решат морална дилема, да ја оправдаат својата одлука и да ги опишат емоциите што ги доживеале.

Им била претставена дилема со пешачки мост, каде што луѓето мора да одлучат дали ќе турнат невин човек од пешачкиот мост, со што ќе го убијат, за да запрат воз кој е на пат да убие пет лица кои се врзани за шините. Половина од учесниците читале и одговарале на шпански, а другата половина го сториле тоа на англиски јазик. Не само што учесниците донеле поемоционални одлуки на нивниот Л1, туку користеле и поемоционални зборови за да ги оправдаат овие одлуки, давајќи аргументи како: „Не можам да убијам човек“ или „Тоа е убиство, тоа би ме направило убиец“. Тие, исто така, биле повеќе загрижени за кршење на законот и се чувствувале повиновни кога зборувале на нивниот Л1.

Спротивно на тоа, употребата на Л2 била поврзана со порационални аргументи како што се „Не сакам да станам пасивен убиец“ или „Дозволувањето масовна смрт е недозволиво“. Овие аргументи вклучувале значително помал број емотивни зборови од оние во Л1.

Вина и морал

Чувството на вина може да се користи како принуден механизам, а оние што го доживуваат имаат поголема веројатност да носат одлуки врз основа на чувство на должност и правила.

Емоционалниот јазик влијае врз одлуките

Емоционалниот речник може да влијае и врз изборите на луѓето. Разгледајте ги овие две формулации на дилемата за пешачкиот мост: „Дали би го убиле човекот?“ и „Дали би го турнале човекот од мостот?“ Тие поставуваат исто прашање, но можат да предизвикаат многу различни одговори.

Друга студија открила дека моралните прашања со емоционално наелектризирани глаголи (како што е „убие“), водат до повеќе деонтолошки реакции отколку моралните прашања со неутрални глаголи (како што е „турка“). Сепак, ова се случило само со употреба на Л1.

Овие ефекти на формулација имаат различни импликации за други области каде што се користи емоционален речник, како што се рекламирањето и маркетингот.

Сложена слика

Јазикот е важен, но нашите морални процени и емоции многу повеќе зависат од тоа на кој јазик зборуваме.

Фактори како што се интензивната изложеност на Л2, видот на презентираната дилема, па дури и  специфичната формулација можат да влијаат врз носењето морални одлуки. Индивидуалните фактори, како што се емоционалната интелигенција и личноста, исто така можат да направат разлика, особено кога станува збор за поими за правда.

Препознавањето на улогата што јазикот може да ја игра во овие контексти, каде што неизбежно ќе се одвива морално носење одлуки - е од најголема важност за граѓаните, научниците и креаторите на политиките.

Извор: theconversation.com

Фото: Freepik