Летото е тука, а со тоа и ризиците од шумски пожари, чие влијание е огромно и многу штетно.
Едно истражување спроведено врз повеќе од 10.000 возрасни лица во САД открива дека чадот од пожарите има непосредно влијание врз когнитивните функции – не само во часовите по изложеноста, туку и наредниот ден. Податоците покажуваат дека има поголеми ефекти врз оние што биле изложени на погуст чад и оние што вдишале чад од шумски пожари во западниот дел на САД.
Други истражувања од Австралија, каде што шумските пожари се честа појава, откриваат дека ситните честички во чадот предизвикуваат оксидативен стрес – состојба во која нестабилните молекули во организмот ги оштетуваат клетките. Ова, пак, води кон воспалителни процеси во мозокот, што значително го зголемува ризикот од когнитивни нарушувања, губење на меморијата и подложност на невродегенеративни заболувања како Алцхајмерова и Паркинсонова болест.
Систематски преглед на истражувања објавен минатата година ги сумира овие наоди и укажува дека изложеноста на екстремна топлина и чад – феномени што стануваат сè почести поради климатските промени – имаат долготрајни последици врз способноста на телото да ја регулира температурата, врз когнитивните функции и, на крајот, го зголемуваат ризикот од развој на невролошки заболувања.
Како да се заштитиме?
Научните докази недвосмислено укажуваат на тоа дека изложеноста на чадот од шумските пожари и екстремната топлина имаат штетни ефекти врз мозокот. Но, што можеме да направиме за да ги минимизираме овие ризици?
Марк Лакс, раководител на одделот за геријатриска и палијативна медицина при Медицинскиот колеџ „Вајл Корнел“, предлага неколку практични мерки за заштита во периоди на шумски пожари:
- Инвестирајте во прочистувач на воздух за вашиот дом;
- Доколку во вашето подрачје има чад од пожари, држете ги прозорците и вратите затворени;
- Избегнувајте да излегувате на отворено ако воздухот е загаден со чад;
Доколку морате да бидете надвор, избегнувајте напорни физички активности како трчање или косење трева, бидејќи тие го зголемуваат респираторниот ритам.
Ако сте принудени да излезете во услови на чад, носете Н95 маска, која може да филтрира поголеми честички од воздухот.
Научните докази се јасни – изложеноста на чадот од шумските пожари има негативни последици врз мозокот, од моментално нарушување на когнитивните функции до зголемен ризик од развој на сериозни невролошки заболувања, како деменција и Алцхајмерова болест. Сепак, со соодветни мерки на претпазливост може да се намали влијанието на овие штетни фактори и да се заштити менталното и физичкото здравје.
Автор: Гери Древич