Будењето од кошмар може да предизвика забрзано срцебиење, но ефектите може да бидат многу повеќе од само преживување немирна ноќ. Возрасните кои секоја недела имаат лоши соништа имале речиси три пати поголема веројатност да умрат пред 75-годишна возраст, отколку луѓето кои ретко ги имаат.
Овој алармантен заклучок доаѓа од истражувачи кои комбинирале податоци од четири големи долгорочни студии во САД, следејќи повеќе од 4.000 луѓе на возраст меѓу 26 и 74 години. На почетокот учесниците пријавиле колку често кошмарите им го нарушуваат сонот. Во текот на следните 18 години истражувачите следеле колку учесници починале предвреме - вкупно 227.
Дури и откако ги зеле предвид вообичаените фактори на ризик како што се возраста, полот, менталното здравје, пушењето и тежината, луѓето кои имале кошмари секоја недела, сепак, имале речиси трипати поголема веројатност да умрат предвреме - приближно ист ризик како и обилните пушачи.
Тимот, исто така, ги испитал епигенетските часовници - хемиски ознаки на ДНК кои дејствуваат како биолошки бројачи на километража. Луѓето прогонувани од чести кошмари биле биолошки постари отколку што сугерирале нивните изводи од матичната книга на родени, на сите три користени часовници.
Науката зад тивкиот крик
Побрзото стареење сочинува околу 39% од врската помеѓу кошмарите и раната смрт, што имплицира дека она што ги предизвикува лошите соништа истовремено ги води клетките на телото кон целта.
Како може крикот што никогаш не го изговарате да остави трага на вашиот геном? Кошмарите се случуваат за време на таканаречениот сон со брзо движење на очите, кога мозокот е многу активен, но мускулите се парализирани. Ненадејниот наплив на адреналин, кортизол и други хемикалии „бори се или бегај“, може да биде исто толку силен како и сè што се доживува додека сте будни. Ако тоа алармно ѕвонче ѕвони ноќ по ноќ, одговорот на стресот може да остане делумно вклучен во текот на целиот ден.
Континуираниот стрес зема данок. Тој предизвикува воспаление, го зголемува крвниот притисок и го забрзува процесот на стареење со трошење на заштитните врвови на нашите хромозоми.
Покрај тоа, будењето од кошмари го нарушува длабокиот сон, клучното време кога телото се обновува и ги отстранува отпадните материи на клеточно ниво. Заедно, овие два ефекти - постојан стрес и лош сон - може да бидат главните причини зошто телото старее побрзо.
Кошмарите се исто така изненадувачки чести. Приближно 5% од возрасните пријавуваат барем еден секоја недела, а уште 12,5% ги доживуваат месечно.
Бидејќи се чести и може да се третираат, новите наоди ги издигнуваат лошите соништа од морничава непријатност, до потенцијална цел на јавното здравје. Когнитивно-бихејвиоралната терапија за несоница, терапијата со имагинативно вежбање и едноставните чекори како што се одржување на спалните соби ладни, темни и без екрани, се покажало дека ја намалуваат фреквенцијата на кошмарите.
Пред да се брза со заклучоци, има неколку важни работи што треба да се имаат предвид. Студијата ги користела сопствените извештаи на луѓето за нивните соништа, што може да го отежни разликувањето помеѓу типичен лош сон и вистински кошмар. Исто така, повеќето од луѓето во студијата биле бели Американци, па наодите можеби не важат за сите.
И покрај некои ограничувања, студијата има важни предности што ја прават вредна за сериозно сфаќање. Истражувачите користеле повеќе групи учесници, ги следеле многу години и се потпирале на официјални записи за смртни случаи, а не на самопријавени податоци. Ова значи дека не можеме едноставно да ги отфрлиме наодите како статистичка случајност.
Доколку другите истражувачки тимови можат да ги повторат овие резултати, лекарите би можеле да почнат да ги прашуваат пациентите за нивните кошмари за време на рутинските прегледи, заедно со мерењето на крвниот притисок и проверката на нивото на холестерол.
Терапиите што ги смируваат застрашувачките соништа се евтини, неинвазивни и веќе достапни. Нивната примена би можела да понуди ретка шанса да се додадат години во животот, а воедно да се подобри квалитетот на часовите што ги поминуваме во сон.
Извор: medicalxpress.com
Фото: Freepik