Образованието има клучна улога на пазарот на трудот. Според податоците на „Евростат“, повисокото ниво на образование обично е поврзано со повисоки стапки на вработеност и поголеми животни приходи.

Сепак, за многу нови дипломци, наоѓањето работа и понатаму може да биде предизвик. Конкуренцијата е жестока. На пример, во Обединетото Кралство во 2024 година работодавците примиле повеќе од 1,2 милиони апликации за нешто помалку од 17.000 места за дипломци. Тоа значи дека за секое место во просек конкурирале 140 кандидати, што е највисоко ниво на конкуренција во последните три децении, откако почнале да се собираат вакви податоци во 1991 година.

Колкава е вработеноста на новите дипломци во Европа?

Според „Евростат“, во 2024 година во просек 84,9 отсто од новите дипломци во ЕУ биле вработени. Податоците се однесуваат на лица на возраст од 20 до 34 години кои дипломирале во последните три години и не се повеќе вклучени во образование или обука.

Стапката на вработеност на новите дипломци значително се разликува меѓу европските земји - од 63,5 отсто во Турција до 93,7 отсто во Бугарија. Меѓу членките на ЕУ, Грција ја има најниската стапка - 72,7 отсто.


Неусогласеност помеѓу универзитетите и пазарот на трудот во Турција

- Брзото ширење на универзитетскиот сектор ја отежна одржливоста на квалитетот на студиските програми, што го намали повратот на инвестицијата за студентите - наведуваат од ОЕЦД, одделот за Турција. Според нивните податоци, Турција има релативно мал број дипломци од СТЕМ-областите (наука, технологија, инженерство и математика), што создава голем јаз меѓу потребите на пазарот и знаењата стекнати на универзитетите.

Турција е единствената европска земја во која стапката на невработеност меѓу дипломците е повисока од онаа во општата популација.

Иако Бугарија е позитивен пример, земјите од Јужна и Југоисточна Европа генерално заостануваат, додека Северна и Централна Европа покажуваат многу повисоки стапки на вработеност.

Земји со над 90 отсто вработеност на дипломци

Во осум земји стапката на вработеност на новите дипломци надминува 90 отсто. Освен Бугарија (93,7 отсто), тука се и Естонија (93,6), Холандија (92,7), Норвешка (92,3), Исланд (92,0), Германија (91,9), како и Унгарија и Полска (двете со 90,5 отсто).

На спротивниот крај, освен Турција, стапката на вработеност е под 80 отсто во шест земји: Босна и Херцеговина (72,1), Грција (72,7), Италија (74,3), Србија (76,3) и Франција (79,9).

Тоа значи дека повеќе од еден од пет дипломци не е вработен. Но тоа не значи дека сите се невработени - некои спаѓаат во категоријата на неискористена работна сила, односно се подготвени да работат, но не бараат активно работа или работат под своето ниво.

Меѓу четирите најголеми економии на ЕУ, Италија и Франција се истакнуваат по тоа што повеќе од една петтина дипломци не се вработени. Шпанија стои нешто подобро со 82 отсто, додека Германија има највисока стапка на вработеност во првите три години по дипломирањето - 91,9 отсто.

Мажите полесно наоѓаат работа по дипломирањето

Во целата ЕУ, мажите во просек имаат повисока стапка на вработеност по завршувањето студии - 86 отсто во споредба со 84 отсто кај жените. Сепак, во осум од 33 анализирани земји жените имаат повисока стапка на вработеност од мажите.

Најголема разлика во корист на жените е забележана во Грција, каде што 75,9 отсто од жените се вработени, наспроти 68,5 отсто од мажите - разлика од 7,4 процентни поени. Потоа следуваат Хрватска (5,9) и Шпанија (4,2).

За разлика од Грција, Турција има најголем јаз во корист на мажите: 74,2 отсто мажи наспроти само 55,2 отсто жени, што претставува разлика од 19 процентни поени. Следуваат Словенија (17,3), Латвија (14,8), Исланд и Србија (по 10,1).

Норвешка бележи највисока стапка на вработеност - 93,3 отсто од новите дипломци се веќе вработени.

Во просек, лицата со високо образование во ЕУ заработуваат 38 отсто повеќе од оние со средно и 68 отсто повеќе од оние со ниско ниво на образование.

Извор: Euronews.com
Фото: Freepik