X
 17.08.2025 Живот

Се забележува во речиси сите култури, од хаотичните градови до оддалечените рурални заедници: Зошто луѓето озборуваат?

Озборувањето е однесување кое се забележува во речиси секоја култура, од хаотични градови до оддалечени рурални заедници, но зошто толку многу ни се допаѓа?

Озборувањето може да ви го уништи угледот. Може да го оправда вашето однесување. Забавно е. Но, за многумина, тоа е грев. Озборувањето е однесување кое антрополозите го идентификувале во повеќето култури, од урбани до оддалечени, рурални средини.

- Секој озборува во секоја култура, под соодветни околности - вели Никол Хаген Хес, доктор по филозофија, доцент по еволутивна антропологија на Државниот универзитет во Вашингтон.

Кога размислуваме за озборување, може да замислиме озборување зад нечиј грб со злонамерна намера. Но, д-р Хес нуди поширок поглед на темата. Озборувањето, вели таа, е размена на „информации за репутацијата“.

Тоа може да значи што пријателите, семејството, колегите, па дури и ривалите велат за нас, но исто така вклучува и што е кажано во вестите или дури и за спортски настани, вели таа.

- Според мојата дефиниција, не мора да имате трета страна за која озборувате. Ако зборувате за некои луѓе, што мислите за нивната облека или што правеле - и тоа би го сметала за озборување - објаснува таа.

Но, зошто луѓето еволуирале за да се вклучат во ова однесување е прашање со кое истражувачите сè уште се борат денес. Еве неколку клучни теории:

Зближување

Идејата дека озборувањето може да игра позитивна улога во општеството ја популаризира професорот Робин Данбар, еволутивен антрополог. Според неговата теорија, зближувањето е социјално однесување. Покрај поврзувањето, може да се користи и за помирување по расправии, за намалување на тензијата и за утврдување на местото на секој примат во социјалната хиерархија.

Овој процес е познат како алогруминг.

Но, бидејќи луѓето немаат крзно, трачевите и озборувањето би можеле да бидат современиот човечки еквивалент на алогруминг - служејќи слична цел во градењето односи, воспоставувањето на своето место во хиерархијата на врсниците и размена на социјални информации, на пример, кому да верувате, а кому не.

Келси Мекини, основачка и водителка на поткастот „Нормални озборувања“, каде што обичните луѓе споделуваат озборувања, многу добро знае како една сочна анегдота може да ги зближи странците. За време на пандемијата, кога луѓето беа принудени да бидат во карантин, потребата за приказни стана уште поголема.

- Сфатив дека сме гладни. Поголемиот дел од нашите животи и начинот на кој го доживуваме светот се одвива преку наративите што си ги кажуваме себеси, а озборувањата се таа нарација. Си кажуваме едни на други за себе, и затоа постои опасност во тоа, но има и многу добри работи - вели таа.


Преживување


Луѓето еволуирале во текот на милиони години за да научат како најдобро да се заштитат себеси и оние околу нив од потенцијална опасност. За некои жени, озборувањата се витална алатка во таа стратегија за преживување, особено кога станува збор за избегнување закани како што се ризични ситуации при состанување.

- Жените се во многу поголема физичка неповолна положба кога станува збор за одбрана од мажи. Тоа се важни информации што сакате да ги споделите со вашите женски роднини и вашите блиски сојузници - вели д-р Никол Хаген Хес.

Опстанокот и нашето место во општеството во голема мера зависат од репутацијата. Лошата репутација може да биде катастрофална, објаснува Хес. Може да му наштети на општествениот статус, да ги ограничи економските можности, па дури и да влијае врз вашиот пристап до ресурси како храна.

- Значи, кога луѓето озборуваат негативно за вас, тоа навистина може да предизвика значителна штета - вели таа.

Хес тврди дека озборувањето е исто така форма на општествена контрола што се користи за одржување или подобрување на нечија позиција во општествената хиерархија. Луѓето се обидуваат да управуваат со тоа како се перципираат во сопствените социјални мрежи, со тоа што се контролираат едни со други преку озборување, вели таа, додавајќи дека тие користат озборување и за да го заштитат својот углед и, понекогаш, да ги поткопаат ривалите.

Забава

За повеќето луѓе, озборувањето може да изгледа како безопасна забава.

-Тоа е видот на озборувања во кои сум специјализирана - вели Мекини.

Нејзината фасцинација со озборувањето и нејзината страст за раскажување приказни произлегува од растењето во религиозно семејство каде што била учена дека озборувањата се грев.

Без разлика дали е за забава, преживување или социјално поврзување, озборувањата станаа постојана карактеристика на нашите животи - „човечка константа“ што не треба да се отфрла лесно, вели Хес.

- Озборувањата имаат последици во реалниот свет. Ако беа само случаен, невистинит, неформален разговор, тогаш немаше да влијаат врз тоа како луѓето одлучуваат да им дадат приоритет на другите членови на нивните заедници - објаснува Хес.

Извор: 6yka.com

Фото: Freepik

Подготвил: Маја Пероска

Издвојуваме

Слични вести од Fakulteti.mk

Живот