Според многу епидемиолошки студии, до пред една година можеше да се каже дека секоја трета или петта личност имаше проблем со спиењето, и тоа со несоницата како посебна болест. Вирусот кој ни се заканува, стравот, болеста околу нас, новиот начин на живот и неизвесноста се факторите врз чија основа експертите претпоставуваат дека идните епидемиолошки студии ќе покажат уште позачестени нарушувања на спиењето.
Последиците од коронавирусот со години ќе се истражуваат и допрва ќе се пишува за нив. Научните кругови веруваат дека ќе има многу индиректни последици. Зад навидум едноставните механизми во кои добриот сон, правилниот деноноќен ритам влијаат врз имунитетот и здравјето, стојат многу сложени процеси на клеточно ниво. Несоницата директно влијае врз епифизата, лачењето на мелатонинот, невротрансмитерите и хормоните.
Нарушувањето на спиењето е многу широк поим. Премалку сон, долгиот сон, будење во текот на спиењето, предвремено будење, месечарење, кошмари - сето тоа се нарушувања на спиењето што влијаат врз квалитетот и должината на животот. Науката ги препознава сите овие состојби како посебни проблеми кои се дијагностицираат и се третираат на специфичен начин. За жал, стручна помош најчесто се бара само кога ќе се постигне состојба на истоштеност и кога ќе се појават други здравствени проблеми.
Несоницата е многу скапа болест што остава социјални и економски последици потврдени со студии.
Несоницата е специјална болест која има добро дефинирани симптоми и терапија; познато е кои факти се важни во анамнезата и кои лабораториски анализи се релевантни во дијагнозата. Како медицински термин, тој нема да се промени, но се очекува многу поголема преваленца.
Фото: Freepik
Несоницата се дефинира како субјективна перцепција на тешкотии при започнување или траен сон или чувство на нарушување при секојдневно функционирање и по спиење. Хронична несоница е присутна секоја ноќ, најмалку еден месец. Исто така, постои акутна, минлива несоница, која може да трае со денови, недели. Како и со секоја болест, идентификувани се фактори на ризик за несоницата. Популарната изрека дека некој што спие добро спие како бебе, има научно објаснување. Како што минуваат годините, луѓето сè помалку спијат. Најчести фактори на ризик се возраста, женскиот пол, дополнителни нарушувања, злоупотреба на дрога или други супстанции, ноќна работа и смени, невработеност и понизок социјален и економски статус.
Несоницата како болест постои ако и покрај најдобрите услови за спиење, се појават тешкотии со заспивањето, тешкотии при одржување на сонот, предвремено будење или сон што хронично не донесува закрепнување или е со слаб квалитет, и покрај соодветната можност или условите за спиење. Покрај овој очигледен проблем, постои барем една форма на дневни нарушувања: замор или исцрпеност, внимание, концентрација или нарушувања на меморијата, неуспех во работата, нарушувања на расположението, дневна поспаност, намалена мотивација, напнатост, главоболки или гастроинтестинални симптоми предизвикани од несоница.
Покрај јасните упатства за дијагностицирање на оваа болест, кои ќе влијаат врз повеќе од 50 отсто од населението во годините што претстојат, исто така се разјаснети и причините зошто нарушувањата на спиењето се голем товар за јавното здравје и проблем за јавната безбедност. Пациентите со хронична несоница имаат дневни нарушувања и нарушувања на расположението или работната способност кои влијаат врз пациентот. Пациентите со хронична несоница почесто користат здравствени ресурси, посетуваат лекари, отсуствуваат од работа и предизвикуваат сериозни сообраќајни несреќи.
Иако спиењето сè уште е предмет на истражување, достигнувањата на науката во препознавањето и лекувањето на несоницата се големи. Ефективни се психолошките и бихевиоралните терапии и постои широк спектар на терапии со лекови кои го решаваат проблемот. Сепак, науката не може да им помогне на оние што го релативизираат својот проблем и губат време на самолекување наместо да го користат, со помош на лекар, за заживување на сонот.
Извор:
Rts.rs
Фото: Freepik