На 13 април 2029 година (што се случува да биде петок 13-ти), ќе се случи нешто вознемирувачко.

Астероид со пристојна големина, наречен Апофис и широк 335 метри, ќе помине толку блиску до Земјата што ќе биде видлив на небото од одредени места. Од суштинско значење е тоа што џиновската карпа нема да ја погоди нашата скромна планета. Но, ќе помине поблиску од 30.000 километри од површината, што е поблиску од местото каде орбитираат некои од најценетите временски сателити на САД.

Астероидите како Апофис имаат фасцинантно место во нашето постоење: големите удари се истовремено страшна закана за нашите животи и потенцијална погодност за живеење за многу видови, но тие се исто така исклучително ретки и непостојани настани. Сепак, интернетот сака постојано да предупредува на дојдовни закани со погрешни наслови како „Астероид се движи кон нас ден пред претседателските избори“, „Дали треба да бидете загрижени за „потенцијално опасниот“ астероид кој поминува покрај Земјата денес?“ и слично.

Овие приказни не се поврзани со вистинска опасност - многу од астероидите се милиони километри оддалечени. Наместо тоа, станува збор за сензационалистички наслови и приказни.

Како што вели Линдли Џонсон од НАСА, доколку постои некоја сериозна закана за некој регион на Земјата, голем дел од Земјата или можеби целата Земја, а астрономите знаат за тоа - ќе знаете и вие.

НАСА ја создаде својата канцеларија за координација за планетарна одбрана на почетокот на 2016 година, со мисија да обезбеди навремени и точни информации до владата, медиумите и јавноста за блиските приоди до Земјата со потенцијално опасни објекти (PHO) и каков било потенцијал за удар.

Иако сензационалистичките медиумски приказни за астероидите што доаѓаат се многубројни, НАСА никогаш не алармирала за опасен астероид кој би можел да удри на Земјата, или за многу загрижувачки пристап.


Сепак, оваа канцеларија за планетарна одбрана постои затоа што во одреден момент значителен удар е неизбежен (освен ако не создадеме технологии за успешно отклонување на заканувачките објекти.) На 30 јуни 1908 година, астероид широк околу 37 метри влегол во атмосферата и потоа се разнел над шумскиот Сибир. Наречен „Тунгуската експлозија“, настанатиот ударен бран покосил многу дрвја. Луѓето оддалечени 30 километри биле „фрлени во воздух“. 64 километри подалеку, експлозијата фрлила еден човек од столот.

- Ова би бил сериозен настан. Но, денес постои голема можност да го откриеме порано - вели Џонсон.

НАСА и другите агенции откриваат многу поголеми објекти, а со тоа и многу поопасни, од тој што ја предизвикал Тунгуската експлозија. Користејќи големи телескопи, Центарот за проучување на објекти блиску до Земјата на НАСА бара астероиди и комети (наречени објекти во близина на земјата или NEO) кои влегуваат во соседството на Земјата, што значи дека доаѓаат на 45 милиони километри од орбитата на Земјата. Астероидите од особена загриженост се означени како „потенцијално опасни астероиди“. Ова значи дека тие доаѓаат на околу 8 милиони километри од Земјата.

НАСА забележала мнозинство (над 90 отсто) од најголемите астероиди, што значи карпи поголеми од еден километар, како бегемот широк околу 9 километри што ги избриша диносаурусите. Сепак, остануваат многу опасни карпи.

Дури и многу помали карпи, од повеќе од околу 10 метри, сè уште се закануваат, како што докажа изненадната карпа од 17 метри што експлодираше над Русија и ги разнесе прозорците на луѓето во 2013 година.

Што ќе се случи ако заканувачки астероид е на пат кон Земјата и е откриен?


1. Блиска средба

Блиска средба значи дека вселенската карпа нема да удри во Земјата, но НАСА мисли дека сè уште го заслужува вниманието на јавноста, објаснува Џонсон. Може да биде мала како карпа од 10 метри, или може да биде нешто поголемо како Апофис. Други луѓе може да ја забележат блиската средба на карпата (бидејќи сите познати траектории на NEO се објавени на интернет) и потоа да соопштат или објават вести за вознемирувачкото прелетување пред НАСА. Но, тоа е во ред. На агенцијата ќе ѝ бидат потребни најмалку неколку часа за да ги потврди таквите резултати.

- Нашата цел не е први да објавиме нешто, туку да бидеме тие што ги дадат најдобрите достапни информации - објаснува Џонсон.

2. Потенцијално влијание

Ако НАСА открие можен удар - нешто поголемо од околу 10 метри со шанса поголема од еден процент да удри во Земјата - работите стануваат сериозни.

Канцеларијата на Џонсон ќе даде предупредувачки известувања до НАСА за да ги достави до Белата куќа, Конгресот и владините агенции. Јавните предупредувања нема да бидат едноставно во форма на соопштение за печатот на НАСА, објавено на „Твитер“ и објавено на интернет.


НАСА, сепак, нема да работи сама. Таа ќе споделува информации со блиските партнери за следење на астероиди, како што се Европската вселенска агенција и Меѓународната мрежа за предупредување за астероиди (IAWN) призната од ОН.

Клучен дел од овој процес е да ѝ се каже на Белата куќа и на другите владини раководства не само дека влијанието е веројатно (или можно), туку и какво влијание ќе има. Многу фактори се во игра, особено големината и составот на објектот.

Ако навистина значителен астероид е закана за Земјата, астрономите на НАСА и моделарите на орбитата ќе направат илјадници симулации, донекаде слични на временските услови или предвидувањата за урагани, за да прогнозираат каде најверојатно ќе слета. За среќа, Земјата е океански свет, со мориња кои покриваат 71 отсто од планетата, па постојат шанси да не удри нешто важно.

Извор: Mashable.com
Фото: NASA/JPL-CalTech