Украина и Русија постигнаа посебни договори со Америка за безбедна пловидба во Црното Море и забрана за напади врз енергетски објекти, според соопштението од Белата куќа.

Вашингтон ја објави изјавата откако американските претставници се сретнаа со претставници на двете земји во Саудиска Арабија.

Движењето на руските воени бродови надвор од „источниот дел на Црното Море“ ќе се третира како прекршување на договорот, соопшти украинското Министерство за одбрана.

- Во овој случај Украина ќе има целосно право на самоодбрана - се вели во соопштението на социјалната мрежа „Х“.

Вашингтон рече дека сите страни ќе продолжат да работат на „траен и целосен мир“ во изјавите за објавување на договорите, кои повторно ќе ја отворат виталната трговска маршрута. Сепак, Русија соопшти дека поморскиот прекин на огнот ќе стапи во сила само откако ќе бидат укинати многубројните санкции против нејзината трговија со храна и ѓубрива.

Запрашан за укинување на санкциите кон Русија, Трамп им рече на новинарите: „Размислуваме за сè во моментов, го разгледуваме и тоа“.

Во соопштението од Вашингтон за 12-часовните разговори меѓу САД и Русија во Ријад се наведува дека Америка ќе ѝ помогне на Русија да се врати на светскиот пазар за извоз на земјоделски производи и ѓубрива.

Украинскиот претседател Володимир Зеленски го поздрави постигнатиот договор, но евентуалното укинување на санкциите кон Русија го опиша како „слабеење на позициите“.

Објавен е и список со руски и украински енергетски капацитети, за кои се вели дека американската и руската делегација се договориле да не бидат цел на напад, согласно постигнатиот договор. Тие вклучуваат: рафинерии, нафтоводи и гасоводи, инфраструктура за производство и пренос на електрична енергија, вклучувајќи електрани, трафостаници, трансформатори и нуклеарни и хидроелектрични централи.

Русија тврди дека паузата во непријателствата врз енергетските цели стапила во сила на 18 март и вели дека таа може да биде продолжена со заеднички договор.

Мораториумот минатата недела го најавија Владимир Путин и Доналд Трамп, но никогаш не беше спроведен, додека Киев и Москва меѓусебно се обвинуваат дека продолжуваат со нападите.

- По ова, никој не може да ја обвини Украина дека не сака мир - изјави украинскиот претседател Володимир Зеленски за новинарите во Киев.

Трамп претходно го обвини Зеленски дека стои на патот на мировните преговори.

Зошто е важно Црното Море?

Црното Море се наоѓа јужно од Украина, на запад од Русија и граничи со Романија, Бугарија, Турција и Грузија, како и со оние делови на Украина окупирани од Русија.

Ова го вклучува и полуостровот Крим, кој Русија го анектира во 2014 година. Тоа е најважната транспортна маршрута за украинскиот извоз.

Претходниот аранжман што овозможи безбедно поминување на комерцијалните бродови во Црното Море беше договорен во јули 2022 година, неколку месеци по започнувањето на руската инвазија врз Украина во февруари истата година.

„Договорот за црноморско зрно“ беше воспоставен за да им овозможи на украинските товарни бродови безбедно да пловат без да бидат нападнати од Русија. Договорот го олесни транспортот на жито, сончогледово масло и други производи потребни за производство на храна, како што се ѓубрива, преку Црното Море.

Првично стапи во сила за период од 120 дена, но по повеќекратно продолжување, Русија се повлече во јули 2023 година, тврдејќи дека клучните делови од договорот не се имплементирани.

Како резултат на тоа, украинскиот извоз на жито се намали.

Извор: bbc.com/serbian

Фото: YouTube screenshot/Wikipedia