Енергетските пијалаци се голем бизнис. Се продаваат како брзи решенија за намалување на заморот, а особено се популарни меѓу младите луѓе, спортистите, спортските ентузијасти и таканаречените „викенд-воини“ - луѓе кои ги практикуваат своите тренинзи за време на викендот наместо редовно да вежбаат. Гејмерите, исто така, се главна цел.
Но, како што расте пазарот, така расте и загриженоста за тоа што всушност има во овие пијалаци и што тие состојки би можеле да им прават на нашите тела.
Многу енергетски пијалаци содржат некоја комбинација од три познати стимуланси: кофеин, кој природно се наоѓа во кафето, чајот и какаото; гуарана, амазонско растение богато со кофеин; и таурин, природно присутна аминокиселина која се наоѓа во капините, школките, мисирката и пилешкото.
На тауринот му се припишуваат својства за подобрување на перформансите и потенцијални здравствени придобивки. Но, ново истражување покренува важни прашања за тоа како се однесува во телото - и кога би можел да направи повеќе штета отколку добро.
Во мај 2025 година студија објавена во магазинот „Природа“ предизвика голема вознемиреност. Откриено е дека тауринот може да го поттикне напредувањето на леукемијата, рак на крвта што започнува во коскената срцевина.
Студијата покажала дека додека здравите клетки на коскената срцевина природно произведуваат таурин, клетките на леукемија не можат. Но, тие можат да го апсорбираат тауринот од нивната околина и да го користат како гориво за раст и размножување. Истражувањата на глувци и на примероци од човечки клетки од леукемија покажале дека тауринот во микросредината на туморот (областа околу туморот што вклучува крвни садови, имунолошки клетки и структурна поддршка) го забрзува напредувањето на леукемијата.
Клучно е тоа што кога истражувачите го блокирале внесувањето на тауринот од страна на клетките на леукемија (користејќи генетски техники), прогресијата на ракот значително се забавила. Авторите сугерираат дека додатоците на таурин потенцијално би можеле да ги влошат исходите кај луѓето со леукемија.
Таурин: пријател или непријател?
Тауринот е една од најзастапените слободни аминокиселини во човечкото тело, која се наоѓа во особено високи концентрации во срцето, мускулите и мозокот. Кај здрави луѓе, главно се добива преку исхраната, но телото може да синтетизира и таурин од аминокиселините метионин и цистеин, под услов да има доволно витамин Б6, кој се наоѓа во храна како што се лосос, туна, пилешко, банани и млеко.
Повеќето луѓе што имаат типична западна исхрана внесуваат од 40 до 400 мг таурин дневно само од храна. Оваа бројка се однесува само на таурин што се внесува директно, не вклучувајќи ја дополнителната количина што телото може да ја синтетизира внатрешно, што може да варира во зависност од возраста, исхраната и здравјето.
Тауринот е наведен во базата на податоци на Агенцијата за храна и лекови (ФДА) како безбеден, а според Европската агенција за безбедност на храната (ЕФСА), безбедно е да се консумираат до шест грама дневно. За споредба, еден енергетски пијалак содржи околу еден грам.
И покрај неодамнешните загрижености за можна врска со прогресијата на ракот на крвта, тауринот не е по природа штетен. Всушност, некои луѓе може да имаат корист од суплементација, особено оние што примаат долготрајна парентерална исхрана, каде што хранливите материи се доставуваат директно во крвотокот бидејќи цревата не функционираат правилно. Луѓето со хронична црнодробна, бубрежна или срцева слабост може да имаат проблеми со производство или задржување на доволно таурин, што ја прави суплементацијата корисна во специфични клинички услови.
Иронично, некои истражувања сугерираат дека тауринот може да помогне во намалувањето на несаканите ефекти од хемотерапијата кај пациенти со леукемија - дури и кога новите студии покренуваат загриженост дека тој би можел да ја поттикне болеста. Оваа контрадикција нагласува колку е важен контекстот: ефектите на тауринот не зависат само од дозата и внесувањето, туку и од основната состојба на пациентот. Она што помага во еден контекст може да наштети во друг.
Па, дали треба да се загрижиме?
Според сегашните докази, ако сте здрав возрасен човек кој повремено пие енергетски пијалак, нема причина за тревога. Но, умереноста е клучна. Консумирањето повеќе пијалаци со висока содржина на таурин дневно или земањето додатоци на таурин (без претходна стручна консултација), покрај исхраната богата со таурин, можеби не е мудро, особено ако идните истражувања потврдат врски помеѓу тауринот и прогресијата на ракот.
Извор: theconversation.com
Фото: Freepik