Може ли вештачката интелигенција да замени терапевт?
Неодамнешна истражувачка студија дава убедлив одговор: сè уште не. Можеби никогаш целосно. Истражувањето проучува дали големите јазични модели (ЛЛМ) како што се „ГПТ-4o“ и комерцијално достапните терапевтски ботови се способни да служат како автономни терапевти и ги разоткрива опасните недостатоци кај сите нив.
Причините одат подалеку од халуцинациите или фактичките грешки. „Опен АИ“ неодамна призна дека додворувачкото однесување на „Чет-ГПТ“ може да покрене загриженост за безбедноста - вклучително и околу прашања како што се менталното здравје, емоционалната прекумерна зависност или ризичното однесување.
Црвени знамиња: Стигма и опасни одговори
Истражувачите се фокусирале на симптоми на менталното здравје со висока острина - состојби каде што погрешните чекори можат да бидат опасни за живот - и сценарија некомпатибилни со „додворувачкото однесување“, познат проблем во однесувањето на ЛЛМ, во кој моделите претерано се согласуваат со и ги потврдуваат корисниците. Студијата тестирала повеќе модели и популарни терапевтски ботови предизвикувајќи им симптоми поврзани со суицидални идеи, халуцинации, заблуди, манија и опсесивно-компулсивно однесување.
Резултатите биле загрижувачки:
-Одговорите на вештачката интелигенција покажале стигма кон лица со ментални здравствени состојби. Дури и најнапредните модели покажале повисоки нивоа на пристрасност и стигма против нарушувањата на менталното здравје, вклучувајќи шизофренија и соодветна зависност од алкохол.
-Одговорите на вештачката интелигенција често биле несоодветни и опасни. Кога биле поттикнати со сценарија што вклучуваат суицидални идеи или заблуди, многу модели не успеале да го пренасочат клиентот.
-Поголемите и поновите модели не ја подобриле безбедноста. Всушност, некои од најголемите модели сè уште ја зајакнувале стигмата и давале опасно несоодветни одговори.
-Значителен јаз помеѓу човечките и одговорите на вештачката интелигенција. Лиценцираните терапевти во студијата одговарале соодветно во 93 % од времето. Одговорите на вештачката интелигенција одговарале соодветно во помалку од 60 %.
Јазот „човек-вештачка интелигенција“ во терапијата
Терапијата не е само разговор - тоа е човечки однос изграден врз доверба, емпатија, доверливост и клиничка експертиза. Големите јазични модели, иако се корисни во одредени структурирани задачи, во моментов најдобро функционираат како „нискоквалитетни“ терапевти, со ограничувања во емпатијата, пристрасноста и културното разбирање. Уште полошо, тие работат во нерегулиран простор на кој му недостигаат клинички заштитни мерки и надзор.
Постојат неколку основни причини зошто сè уште постои јаз помеѓу човекот и вештачката интелигенција во терапијата:
-ЛЛМ не се дизајнирани да возвраќаат. Тие се дизајнирани да бидат „усогласени и додворувачки настроени“.
-Достапноста на чет-ботовите со вештачка интелигенција 24/7 може да го влоши опсесивното размислување и негативните размислувања.
-ЛЛМ сè уште не се опремени да идентификуваат или управуваат со акутен или комплексен ризик. Немаат способност да ја проценат непосредната опасност.
-Преголемата зависност од ботови може да ја одложи или попречи грижата за менталното здравје.
-Интеракцијата со вештачки технички бот кој симулира врска не е исто што и да се биде во врска со човечки терапевт.
-Терапијата бара човечко присуство и одговорност. Кога грижата тргнува наопаку, терапевтите се одговорни пред одборите, законот и етичките кодекси.
И покрај овие сериозни ограничувања, вештачката интелигенција сè уште може да биде корисна во поддржувачки улоги, кога е поврзана со човечки надзор.
Ефективноста на терапијата не е само во јазикот. Таа е во човечкото присуство и одговорност, присутни во етичката и искусната клиничка грижа. Чет-ботовите со вештачка интелигенција можат да дадат објаснувања и секогаш да бидат достапни, пријатни, усогласени и одговорни, но токму овие карактеристики ги спречуваат да бидат безбедни како автономни терапевти.
Извор: psychologytoday.com
Фото: Freepik