Двете лица на нарцизмот, ранливоста и грандиозноста, се сметаат за различни, иако ја делат особината што подразбира потреба за потврда и восхит. Друга карактеристика на нарцизмот, сепак, е неговата поврзаност со лутината и импулсивноста. Кога луѓето со висок нарцизам ги осуетуваат своите цели, тие ги напаѓаат оние што им стојат на патот. Ранливиот тип, особено, може да се разбесни, а истовремено да се чувствува загрозен од можноста за отфрлање.
Нарцисоидна врска со социјалната анксиозност
Според Мара Вилалонго Андино и нејзините колеги од „Вирџинија Тек“, иако стравот од негативно оценување лежи во срцето на социјалното анксиозно растројство, постои поттип кој се појавува клинички и се карактеризира со лутина и еден вид потрага по одвлекување на вниманието, наречено импулсивно однесување кое бара новини. Не се знае многу за овој поттип бидејќи поголемиот дел од вниманието за разбирање на нарушувањето се фокусира на стравот од негативна евалуација.
Тестирање на врската социјална анксиозност - нарцизам
Користејќи онлајн примерок од 355 возрасни лица (од 18 до 80 години; просечна возраст 32 години), Вилалонго Андино и колегите биле фокусирани на скали што мерат лутина и совесност, анксиозност и трпение. Тестовите, исто така, вклучувале скали што ги проценуваат тешкотиите во регулирањето на емоциите, анксиозноста, депресијата и нарцисоидното восхитување и ривалството. Идејата била да се види како овие ставки на скалата ќе се групираат заедно, преку процес на статистичко моделирање.
Од оваа анализа произлегол модел со пет профили, што одразува групирани комбинации на оцени за факторите на анксиозност (на пр., склоност кон напнатост), лутина (брзо станување темпераментен), импулсивност (донесување одлуки набрзина), нарцисоидно восхитување (очекување да бидам славен во иднина), нарцисоидно ривалство (им посакувам неуспех на моите ривали) и социјална анксиозност (преполните јавни места ми предизвикуваат вознемиреност).
Три од профилите покажаа високи нивоа на социјална анксиозност (1, 3 и 5), а другите два не, но кај социјално вознемирените, двајца добиле високи оцени за лутина и импулсивност (3 и 5). Во рамките на профилите 3 и 5, понатаму, само профилот 5 покажал високи нивоа на нарцизам. Сепак, нивната социјална анксиозност била супклиничка, што е важно да се има предвид. Профилот 5 се проценува дека е присутен кај 10 проценти од примерокот; најчест бил профилот 2, кој вклучувал 44 проценти од примерокот.
Како да се постапува по ова ново разбирање на поврзаноста
Препознавањето дека луѓето со социјално анксиозно растројство можат да станат лути и импулсивни, додека поседуваат високо ниво на ранлив нарцизам, дава нова перспектива за луѓето чие однесување се чини дека ги опфаќа двата сета на квалитети.
Од терапевтска гледна точка, авторите ги забележуваат и импликациите од нивните наоди, со оглед на потребата да се земе предвид нарцизмот, а не само социјалната анксиозност, кога им се помага на поединците да најдат подобри начини за справување со нивниот страв од отфрлање или срам. Бидејќи когнитивно-бихевиоралната терапија е толку ефикасна кај анксиозните нарушувања, понатаму, психолозите може да откријат дека поединците со кои работат би можеле да имаат корист и од справување со нивните нарцисоидни квалитети.
Самата идеја за комбинирање на она што изгледа како два различни ентитети во еден профил би можела да има импликации и за други психолошки нарушувања. Нема причина да се мисли дека сите варијации што постојат кај поединците, без разлика дали одразуваат нарушување или не, можат да се сумираат со еден едноставен дијагностички ентитет. Затоа, барањето посуптилни разлики во рамките на широките категории би можело да стане ветувачки пат за подобрени начини за обезбедување насочени психолошки интервенции.
Како заклучок, претпоставката дека некој е едноставно нарцисоиден или социјално анксиозен можеби нема да ви даде најдобар увид во тоа какви сложености лежат под површината. Поединец кој ја губи контролата откако ќе претрпи нешто што го доживува како отфрлање може да одразува многу посложен сет на внатрешни тенденции.
Извор: psychologytoday.com
Фото: Freepik