На секои неколку недели се појавува нов наслов во кој се вели дека нашата храна, вода, па дури и нашиот крвоток се контаминирани со ситни пластични фрагменти. Практично нечуено во популарните медиуми пред 2023 година, терминот „микропластика“ сега се појавува редовно во големите медиумски публикации, заедно со застрашувачки фрази како што се „милијарди честички“, „пластичен дожд“ и „нанопластика што ги напаѓа нашите тела“.
Што е микропластика и зошто се грижиме за неа?
Микропластика се мали парчиња пластика помали од пет милиметри. Тие се или намерно произведени да бидат мали, како на пример во козметиката, или се резултат на распаѓање на поголеми пластични предмети.
Се грижиме за микропластиката затоа што студиите откриле дека овие честички завршуваат во телата на луѓето и се поврзани со ризик од различни болести. Една често цитирана студија покажа дека микропластиката е пронајдена кај речиси 60 проценти од луѓето кои имале заболување на каротидните артерии и дека присуството на овие честички е поврзано со повеќе од четири пати поголем ризик од срцев удар, мозочен удар или смрт во рок од три години.
Што велат истражувањата за изложеноста на микропластика?
Анализата од Европската агенција за безбедност на храната потврди дека микропластиката од пакувањето храна е реална. Во добро дизајнирани студии, истражувачите откриле дека се развиваат ситни пластични фрагменти кога пластиката е изложена на топлина, триење или повторна употреба. Вртењето на капачето од шишето, мешањето на топол пијалак во пластична чаша и загревањето на остатоците од храна во микробранова печка во стар сад може да предизвикаат честичките да се одвојат од остатокот од пластиката.
Сепак, тие откриле дека вкупната маса на овие отцепени честички е многу мала. Кога се обидуваат да одлучат дали изложеноста е токсична за здравјето, вкупната маса е многу поважна од бројот на честички. Студиите откриле дека вкупната маса на изложеност на микропластика има тенденција да падне во опсегот на нанограми на литар, што е исклучително ниска количина.
Она што сè уште не го знаеме за изложеноста на микропластика
Една од најчестите фрази што ги користиме во јавното здравство е дека отсуството на докази не значи и доказ за отсуство. Само затоа што сè уште немате податоци, не значи дека нема проблем.
Важни прашања се:
Дали микропластиката ги преминува биолошките бариери и ги оштетува нашите органи во секојдневниот живот?
Дали долготрајната изложеност може да придонесе за имунолошки или метаболички промени?
Дали одредени популации, како што се доенчињата и бремените жени, се соочуваат со поголем ризик?
Што треба да направите во врска со микропластиката?
Со оглед на сето ова, еве едноставни, разумни мерки на претпазливост:
-Заменете ги изгребаните или истрошените пластични садови. Површинските жлебови ја зголемуваат абразијата и разложувањето на пластичните честички.
-Избегнувајте да загревате храна во микробранова печка. Топлината го забрзува разградувањето на пластиката.
-Користете стакло или не'рѓосувачки челик за топли пијалаци. Капаците од чаши за носење имаат поголема веројатност да се разложат под дејство на топлина.
-Нежно измијте ја пластиката.
Што не треба да правите во врска со микропластиката?
Еднакво важно е што не треба да се прави врз основа на квалитетот на доказите што ги имаме за микропластиката:
-Не купувајте комплети или додатоци за детоксикација од микропластика. Нема докази дека помагаат.
-Не претпоставувајте дека предметите означени како „компостирачки“ автоматски значат дека нема изложеност на микропластика. Некои биоразградливи пластики сè уште можат да се фрагментираат под стрес.
-Не менувајте ги вашите кујнски елементи преку ноќ. Врз основа на она што го знаеме, има смисла постепено да ја намалувате употребата на пластика наместо веднаш да се обидувате да го замените секој пластичен предмет во вашата кујна.
Растат ризиците за животната средина
Загадувањето на животната средина со пластика е реален и итен проблем. Микропластиката е документирана во океаните, почвите и седиментите, а се акумулира во дивиот свет и може да влијае врз екосистемите на начини што сè уште не ги разбираме целосно. Европскиот преглед ни помага да разбереме дека ни се потребни студии со подобар квалитет за микропластиката, за да го разбереме нивниот ризик и дека постојат едноставни чекори што можеме да ги преземеме сега како мерка на претпазливост.
Извор: psychologytoday.com
Фото: Freepik