Планетата Земја е жива. Длабоко под кожата, нејзината „крв“ пулсира околу нејзиното јадро. Ова мобилно железо е она што генерира магнетно поле што предизвикува аурора - и нè одржува во живот.
Но, според научното списание „Природа“, нешто чудно се случува длабоко долу што предизвикува магнетниот Северен Пол да „потскокнува“ од Канада кон Сибир.
- Магнетниот пол се движи толку брзо, што ги принудува светските експерти за геомагнетизам на еден редок потег - се вели во списанието „Природа“.
На 30 јануари Светскиот магнетски модел, што ги уредува модерните системи за навигација, требаше да претрпи итно ажурирање. Моделот е витална компонента на системи што се движат, од системи за геопозиционирање што се користат за навигација на бродови до паметни телефони и мапи.
Сегашниот модел се очекува да биде валиден до 2020 година. Но, магнетното поле почна да се менува толку брзо, што во 2018 година научниците сфатија дека моделот мора да биде поправен - веднаш.
Фото: Science Journal Nature
- Тие сфатија дека е толку неточен што ќе го надминеше прифатливиот (безбеден) лимит за навигациски грешки - пишува „Природа“.
Секоја година геофизичарите од американската национална океанска и атмосферска администрација и британското геолошко истражување прават проверка како се менува магнетното поле на Земјата.
Ова е неопходно бидејќи течното железо што се мати во јадрото на Земјата не се движи на усогласен начин.
- На пример, во 2016 година дел од магнетното поле привремено забрза длабоко под северот на Јужна Америка во источниот Тихи Океан - пишува „Природа“.
Оваа промена била фатена од сателитите.
Но, движењето на северниот магнетен пол било предмет на истражување уште од 1831 година. Првично било следено движењето во Арктичкиот Океан со стапка од околу 15 километри секоја година. Но, од средината на 90-тите брзината се зголемила. Сега се менува со стапка од околу 55 километри годишно. Друго неодамнешно истражување открило дека магнетното поле на Земјата се однесува чудно веќе 1.000 години.
Зошто магнетното поле се менува толку драматично, не е познато.
- Геомагнетните импулси, како оној што се случи во 2016 година, може да бидат следени до „хидромагнетни“ бранови што произлегуваат од длабокото јадро. И брзото движење на северниот магнетен пол би можело да биде поврзано со високата брзина на течното железо под Канада - пишува „Природа“.
Оваа брзорастечка стопена река се чини дека го слабее магнетното влијание на јадрото на железото под Северна Америка.
- Локацијата на северниот магнетен пол се чини дека е управувана од две големи магнетни полиња, едно под Канада и друго под Сибир - рече Фил Ливермор од Универзитетот во Лидс на состанокот на Американскиот геофизички сојуз.
И како што глобалното затоплување отвора повеќе транспортни патеки на север од Русија и Канада, ова претставува потенцијално смртоносен проблем.
- Фактот што
полот оди брзо го прави овој регион повеќе склон кон големи грешки - вели Арно Чулиат, геомагнетист на Универзитетот на Колорадо Болдер и член на американската национална океанска и атмосферска администрација.