Стареењето е неизбежен процес што влијае врз телото и мозокот. Промените во начинот на когнитивното функционирање се најочигледни по 50-годишна возраст. Можно е да не можеме да се сетиме на име или на некоја информација во даден момент, но тоа не значи автоматски послаба меморија. Човечкиот мозок се менува со возраста, а истражувањата покажуваат дека од 40-годишна возраст мозокот се намалува за околу 5 проценти на секои десет години. Сето ова не значи дека мисловните процеси на постарите луѓе се помалку успешни - напротив, доста важни аспекти на размислувањето, како што се мудрата процена и емоционалната интелигенција, продолжуваат да се зајакнуваат.
Какви промени може да се очекуваат по 50-годишна возраст?
Мозочните функции кај повеќето луѓе се остри по 50-годишна возраст, но се забележуваат некои промени. По 50-годишна возраст мозокот се намалува. Церебралниот кортекс станува потенок, мозочните рецептори се малку побавни, миелинската обвивка што ги опкружува нервните влакна може да почне да ослабува, објаснува д-р Дилан Винт, невролог и невропсихијатар во клиниката „Кливленд“.
- Можно е да ни треба повеќе време за да се сетиме на име или број. Брзината на обработка на податоци е побавна, брзото префрлување од една задача на друга понекогаш е проблем, како и способноста за навигација во просторот - вели Винт.
Слабеење на епизодната меморија
Во овој период од животот можеме да забележиме суптилно слабеење на таканаречената епизодна меморија, која претставува содржини поврзани со нашето лично искуство. Содржината на епизодната меморија е конкретна и се однесува на индивидуални настани и состојби кои се дел од нашето искуство, на пример, се сеќаваме на одмор, состанок што се одржал минатата недела и така натаму.
-Добрата вест е дека и други аспекти на когницијата, како што се моралното расудување, мудроста и емоционалната регулација, продолжуваат да се развиваат и во овој период од животот - вели д-р Винт.
Како влијаат хормоните врз мозокот?
Д-р Дејл Бредесен од Пацифичкиот институт за невронаука забележува дека хормоналните промени во овој период од животот влијаат врз когнитивната функција - кај жените менопауза, кај мажите андропауза.
- Слабеењето на когнитивните функции може да биде последица на ненадеен пад на нивото на хормони, на пример, естрадиол за време на менопаузата. Во исто време, се акумулираат телесни масти, што може да влијае и врз функцијата на мозокот - вели д-р Бредесен.
По 60-годишна возраст овие промени стануваат уште повидливи. Иако поседуваме децении знаење, мозокот пристапува до ова знаење помалку ефикасно, додава д-р Винт.
Кога заборавеноста е знак за подлабок проблем?
Нормално е да се појават одредени когнитивни промени со текот на возраста. Но, како да знаеме дека заборавеноста е знак за подлабок проблем?
- Најзабележителниот ефект на стареењето е забавувањето на менталните процеси, особено кога треба да запомниме имиња, да ги промениме вкоренетите навики и да стекнеме нови информации. Сепак, мозокот обично ги компензира овие промени за да можеме да продолжиме да бидеме силни и независни - вели Винт.
Когнитивниот пад е загрижувачки кога почнува да се меша во секојдневното функционирање.
- Помеѓу типичното стареење на мозокот и деменцијата постои зона на благо когнитивно оштетување, кое не влијае врз секојдневните активности. Благото когнитивно оштетување се открива со формално тестирање, но околу 50 проценти од луѓето со благо когнитивно оштетување развиваат деменција во следните 3 до 5 години - забележува Винт.
Сепак, тој нагласува дека заборавеноста не значи автоматски деменција. Ако сме загрижени, треба да се консултираме со експерт кој може да понуди некаков вид терапија или промена на животниот стил.
Како да го одржиме мозокот здрав без оглед на возраста?
- Вежбањето е најефикасно за здравјето на мозокот. Редовното, умерено аеробно вежбање го намалува ризикот од когнитивни проблеми. Исто така, важно е да се биде во контакт со други луѓе бидејќи богатата социјална мрежа обезбедува поддршка, го намалува стресот, помага во борбата против депресијата и ги подобрува интелектуалните способности - вели Винт.
Здравјето на телото е од суштинско значење за доброто функционирање на мозокот. Советот е да се контролираат крвниот притисок и телесната тежина.
Извор: eklinika.telegraf.rs
Фото: Freepik