Карактерот и нашата личност често ги доживуваме како непроменлива основа за тоа кои сме - без разлика дали сме екстровертни, интровертни или отворени за нови искуства. Но, што ако личноста е поиздржлива отколку што мислиме? Новите истражувања посочуваат дека исхраната може да влијае врз особините на личноста преку нејзиното влијание врз цревата, невропластичноста и имунитетот. Ова покренува фасцинантни прашања за тоа како може да нѐ обликува храната што ја јадеме.

Карактер на личноста: динамичен и променлив

Личноста опфаќа трајни обрасци во мислите, емоциите и однесувањата кои влијаат врз сè, од врски до успех во кариерата. Иако често се перципираат како фиксни, истражувањата покажуваат дека цртите на личноста може да се променат со текот на времето. Карактеристиките како совесноста и емоционалната стабилност се зголемуваат во средината на зрелоста, а големите настани, како што беше пандемијата на ковид-19, се поврзани со промени во карактеристиките како што се екстравертност и совесност.

Генетиката сочинува 30-40 проценти од личноста, но факторите на околината - вклучувајќи ја и исхраната - играат значителна улога. Ова ја отвора вратата за истражување како храната што ја консумираме може да влијае врз личноста.

Цревно-мозочната оска и личноста

Оската црева-мозок, комуникациска мрежа помеѓу цревата и мозокот, е централна за разбирање на влијанието на исхраната врз личноста. Цревниот микробиом - трилиони микроорганизми во дигестивниот систем - игра клучна улога во регулирањето на расположението, стресот и воспалението. Здравите цревни микробиоми се поврзани со помала анксиозност и подобра емоционална стабилност, додека нерамнотежата може да придонесе за раздразливост и невротичност.

Исхраната е главен фактор во обликувањето на цревниот микробиом. Храната богата со растителни влакна и минимално обработената храна ги поддржува корисните бактерии, додека исхраната богата со шеќер и нездрави масти промовира штетни бактерии. Интересно е тоа што карактеристиките на личноста како невротичност се во корелација со помалку здрави диететски избори.

Невропластичност и личноста

Невропластичноста, способноста на мозокот да се приспособи и да формира нови врски, е уште еден механизам што ја поврзува исхраната со личноста. Храната богата со омега-3 масни киселини, како лососот, го поттикнува растот на невроните, додека антиоксидансите од овошјето и зеленчукот може да ги заштитат мозочните клетки. Овие хранливи материи можат да поттикнат особини како што се приспособливост, креативност и емоционална еластичност.

Новите истражувања за психоделици го нагласуваат потенцијалот на исхраната да влијае врз личноста. Се покажало дека псилоцибинот, кој може да се најде во одредени печурки, ја зголемува отвореноста за искуство и го намалува невротизмот, потенцијално преку неговите ефекти врз невропластичноста.

Метаболизам, исхрана и карактер

Исхраната влијае врз метаболизмот, кој пак влијае врз личноста. Регулацијата на шеќерот во крвта, клучен аспект на метаболичкото здравје, влијае врз функцијата и расположението на мозокот. Нерегулираниот шеќер во крвта, вообичаен во состојби како дијабетес, е поврзан со повисок невротизам и помала отвореност за искуство. Имено, карактеристиките на личноста како што е импулсивноста може да се зголемат по значително зголемување на телесната тежина, што дополнително ја илустрира врската помеѓу метаболичкото здравје и личноста.

Воспалението и личноста

Хроничното воспаление со низок степен, често предизвикано од лошата исхрана, влијае врз здравјето на мозокот и може да ја обликува личноста. Студиите ги поврзуваат повисоките нивоа на воспаление со пониска совесност и екстровертност. Спротивно на тоа, намалувањето на воспалението преку здрава исхрана може да ги поддржи позитивните карактеристики на личноста.

Неодамнешните наоди сугерираат дека врската е двонасочна: особините на личноста можат да ги предвидат идните нивоа на воспаление, а генетските варијанти поврзани со воспаление може да влијаат врз личноста. Оваа динамика ја нагласува сложената врска помеѓу исхраната, имунитетот и личноста.

Степенот на промена

Додека ефектите на диетата врз расположението и однесувањето се добро воспоставени, нејзиното влијание врз долгорочните особини на личноста сè уште се истражува. Повеќето студии покажуваат корелации наместо причинска врска, што го отежнува точниот степен до кој исхраната може да ја промени личноста. Сепак, хранењето со вистинските хранливи материи создава биолошки услови кои ја поддржуваат психолошката благосостојба, потенцијално поттикнувајќи суптилни промени во личноста со текот на времето.

Накратко, врската помеѓу исхраната и личноста е нова област на науката што го нагласува нашиот капацитет за промена. Со правење внимателен избор на храна, не само што може да го подобриме физичкото здравје, туку и да ги обликуваме особините што дефинираат кои сме ние. Следниот пат кога ќе изберете оброк, сметајте дека не го храни само вашето тело, туку може да влијае и врз вашиот ум.

Извор: psychologytoday.com

Фото: Freepik