„Превртено“ е термин од популарната серија „Почудни нешта“ на „Нетфликс“, а се користи за да се опише мистериозна алтернативна димензија што постои паралелно со човечкиот свет. Димензијата е „создадена“ на 6 ноември 1983 година, кога Илевен стапила во контакт со Демогоргонот.
Иако серијата е повеќе фантазија отколку научна фантастика, таа вклучува концепти од реалниот свет од физиката. Електромагнетизмот се користи за да се објаснат пречките во компасите и магнетите што мистериозно паѓаат од фрижидерите, а во третата сезона тимот буквално го спасува светот користејќи ја Планковата константа додека се обидува да го затвори преминот кон „Превртеното“. Серијата ја користи вредноста на константата од 2014 година, која не би постоела во 80-тите.
Сепак, еден мотив особено одекнува: теоријата на многу светови. Во една епизода трите момчиња го прашуваат својот наставник по природни науки како би можеле да патуваат во светови како „Превртеното“, без, се разбира, да го споменат постоењето на истиот. Тој одговара: „Размислувате за толкувањето на Еверет за повеќе светови, нели?“
Хју Еверет, американски физичар, навистина предложил теорија во 50-тите години со која се обидува да одговори на долгогодишна загатка во квантната физика. Квантните системи можат да постојат во повеќе состојби истовремено: на пример, електронот може да постои на две локации истовремено сè додека не го измериме. Само тогаш „избира“ една состојба.
Најшироко прифатеното објаснување за овој феномен, таканареченото Копенхашко толкување, тврди дека електронот, иако не е набљудуван, постои во суперпозиција или комбинација од можности опишани со веројатности. Кога го мериме, системот „се урива“ во една состојба.
Еверет понуди радикална алтернатива: електронот е во обете состојби истовремено, но мерењето ја одделува целокупната реалност на две верзии на универзумот, секоја со еден исход. Секој квантен настан создава нова гранка, што имплицира постоење на бесконечно многу светови.
Наука, граници и контроверзии
Иако звучи совршено за сценарио базирано на портали и паралелни димензии, толкувањето на повеќе светови е една од најконтроверзните идеи во модерната физика. Критичарите, вклучувајќи го и теоретичарот Хорхе Пулин од Државниот универзитет во Луизијана, укажуваат на фундаментален проблем: ако паралелните универзуми не можат да комуницираат едни со други, теоријата е невозможна да се потврди или побие.
Но, други физичари, вклучувајќи го и познатиот теоретичар Шон Керол од Универзитетот „Џонс Хопкинс“, го сметаат за наједноставно и најдоследно објаснување на квантната реалност.
- Многумина го сметаат за наједноставна верзија на квантната механика, која се усогласува со резултатите од квантните експерименти - вели Керол.
Според неодамнешното истражување на списанието „Природа“, толкувањето на Еверет во моментов е трето најпопуларно меѓу квантните физичари.
„Превртено“ останува во сферата на имагинацијата, но идејата дека универзумот може да постои во безброј верзии - некои доста слични на нашата, некои сосема различни - е повеќе „трик“ од самата серија.
Извор: tportal.hr
Фото: YouTube screenshot