Пред сто години мобилните рендгенски уреди биле сосема нова иновација и божји дар за војниците ранети на фронтот во Првата светска војна. Пред појавата на оваа технологија теренските хирурзи оператирале на слепо, честопати предизвикувајќи уште повеќе повреди додека барале куршуми и шрапнели во телата на повредените.
Марија Кири штотуку отворала работилница во парискиот Институт за радиум, светски центар за проучување на радиоактивноста, кога избувнала војната. Многу од нејзините истражувачи заминале да се борат, додека Кири лично го доставила единствениот примерок од радиум на Франција со воз до привремено преместеното седиште на владата во Бордо.
- Решена сум да ја ставам целата моја сила во служба на мојата посвоена земја бидејќи не можам ништо да направам за мојата несреќна родна земја во моментов...- му напишала Кири, инаку родена во Полска, на својот љубовник, физичарот Пол Ланжевен во 1915 година.
За таа цел, таа замислила флота возила што би можеле да ја донесат рендгенската опрема многу поблиску до бојното поле, менувајќи ги нивните координати по потреба. Наместо да им го препушти спроведувањето на овој брилијантен план на другите, Кири се фрлила во акција.
Таа студирала анатомија и научила како да ракува со опремата за да може да чита рендгенски филмови како медицински професионалец. Научила и како да вози и да поправа автомобили.
Своите врски ги користела за да бара донации од возила, преносни електрични генератори и потребната опрема, давајќи и самата дарежливо учество. (Кога ја натерала Француската национална банка да ги прифати нејзините златни медали за Нобелова награда во име на воените напори, таа го потрошила најголемиот дел од своите пари за воени обврзници.)
Ја попречувале само бирократите кои се муртеле поради идејата жени да бидат техничари и возачи, без сомнение заборавајќи дека повеќето од способните мажи во Франција биле ангажирани на друг начин.
Кири, за која сексизмот не бил непознат, одбила да се потчини на нивната волја, доставувајќи опрема на фронтовската линија и снимајќи ранети војници со рендген, потпомогната од нејзината 17-годишна ќерка Ирен, која работела со осакатени и вознемирени пациенти.
- За помалку од две години, бројот на единици значително пораснал, а Кири поставија програма за обука во Институтот „Радиум“ за да ги научат другите жени да ракуваат со опремата. На крајот, тие регрутираа околу 150 жени, обучувајќи ги да бидат членови на Малите Кириеви, како што беа познати мобилните радиографски единици - напишала Аманда Дејвис од Институтот.
Извор: openculture.com
Фото: Wikipedia