X
 25.02.2024 Наука

Децималната запирка е 150 години постара отколку што мислевме

Во 1593 година германскиот математичар Кристофер Клавиус направил мал белег што ја промени математиката засекогаш - тој укажал на фракционирање на цел број со пишување на она што се сметало како прва употреба на децималната запирка.

Но, постои еден проблем. Според новото истражување на историчарот Глен ван Брумелен од Универзитетот Тринити Вестерн, ова не била првата употреба на запирката. По макотрпното разгледување на историските документи, Брумелен нашол многу поранешни примери.

Во 40-тите години на 15 век младиот италијански трговец Џовани Бјанкини напишал неколку астрономски дела во кои ги користел децималните запирки. Брумелен убедливо тврди дека Клавиус само ја копирал децималната запирка од Бјанкини, кој всушност е заслужен за оваа математичка иновација.

Бјанкини, роден околу 1410 година, бил венецијански трговец кој веројатно бил обучен за аритметика и алгебра. Некаде во 30-тите години тој бил задржан од Куќата на Есте како администратор на имотот. Во оваа улога тој ги напишал неговите астрономски дела, веројатно затоа што неговата улога вклучувала астролошки предвидувања за неговите благородни работодавци.

1
Фото: Van Brummelen, Hist. Math., 2024

Во тоа време во Европа астрономијата се вршела со употреба на сексазимална аритметика; систем кој го користи бројот 60 како своја основа, како што нашиот модерен децимален систем се заснова на единици од 10. Иако ретко се користи денес, сексазималната аритметика има трајно наследство во денешното мерење на времето.

Бјанкини започнал со две поглавја: првото аритметика, а второто алгебра. Иако давањето фокус на овие две теми може да изгледа несоодветно во астрономско дело, тие ја поставиле основата за преводот на Бјанкини на математичката астрономија од сексазимална во тип на децимална аритметика по негово сопствено осмислување.

- Како некој кој бил учен и почитуван научник за астрономија, веројатно е дека Клавиус знаел за работата на Бјанкини. Ова сугерира објаснување за единствениот изглед на децималната запирка во делата на Клавиус - вели Ван Брумелен.

Извор: Science Alert
Фото: Van Brummelen, Hist. Math., 2024
Подготвил: Тамара Гроздановски

Издвојуваме

Слични вести од Fakulteti.mk

Наука